2024-03-28T14:54:52Z
https://mashreqmag.sinaweb.net/?_action=export&rf=summon&issue=17144
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
مهدویت به مثابه چشمانداز فرانسلی
محمدتقی
هادیزاده
نصرتالله
آیتی
انسانها هم در حیات فردی و هم در حیات اجتماعیشان چشمانداز نگرند و این چشماندازها منحصر در آرمانهایی که در طول حیات یک نسل فراهم میشود نیست بلکه انسانها از چشماندازهای فرانسلی نیز برخوردارند چشماندازهایی مربوط به آیندههای دور و نسلهای آینده که از آدمی به ظاهر در آن خبری نیست اما نسلهای آینده نظارهگر آن خواهند بود. با تحلیل فرایند انتخاب و گزینش چشمانداز میتوان به این نتیجه رسید که عواملی که در انتخاب چشمانداز مؤثرند عبارتند از امکانات انسان، قلمرو روابط او و نیازهای واقعیاش. و آدمی اگر به حجم حقیقی امکاناتش و قلمرو واقعی روابطش تفطن پیدا کند جز به حاکمیت ولی خداوند در تمام شئون زندگی و ابعاد وجودیاش رضایت نمیدهد و در او احساس نیاز به حاکمیت معصوم جوانه میزند و وقتی از وجود چنین نعمتی محروم بود آن را به عنوان چشمانداز خود بر میگزیند و با تمام توان برای رسیدن به آن گام برمیدارد. و چشمانداز یاد شده همان آرمان بلندی است که در قرآن و سنت از آن به عنوان اندیشه مهدویت یاد شده است در مقاله پیش رو کوشیده خواهد شد با رویکرد تربیتی فرایندی تسیم شود که طی آن آدمی چنین چشماندازی را برای خود برگزیند و در مسیر دستیابی به آن تلاش نماید.
امام مهدی# مهدویت# چشمانداز# فرانسلی# امکانات انسان# قلمرو روابط انسان# نیازهای انسان
2018
03
21
7
36
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_124991_601faf4f2036a6619ee42b46760eca2f.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
تحلیل اعتقادورزی و تواتر حدیثی مهدویت در اهلسنت
حسین
الهینژاد
سیدحسن
سیادتی
نوشتار حاضر به بحث مهم جایگاه مهدویت در میان اهلسنت میپردازد این جایگاه با دو مؤلفه اساسی یعنی «اعتقادی بودن مهدویت» و «متواتر بودن احادیث مهدویت» نشانهگذاری میشود. تواتر حدیثی مهدویت که بعضا با تعابیر همسو نظیر استفاضه روائی، شهرت روائی، کثرت روائی همراهی میشود با استنادورزی به منابع مختلف حدیثی نظیر صحاح، سنن، مصنفات، جوامع و اطراف، توجیه شده و با استنادورزی به اقوال بسیاری از علماء و اندیشمندان اهلسنت نظیر آبری، سفارینی، کتانی، شوکانی، برزنجی، قنوجی، صبان و... تثبیت میشود. اعتقادی بودن مهدویت که از آن به ایمانی بودن مهدویت تعبیر میشود مورد پذیرش و اذعان همه اهلسنت و غالب علمایشان قرار گرفته است. توجیه اعتقادی و ایمانی بودن مهدویت از منظر اهلسنت به دلایل ذیل باز میگردد. 1. انکار مهدویت، انکار رسالت پیامبر گرامی اسلام6 است؛ 2. تصدیق اخبار غیبی پیامبر اسلام6 از جمله اخبار مهدویت واجب است؛ 3. اعتقاد به اشراط الساعه از جمله ظهور امام مهدی4 واجب است.
مهدویت# اهلسنت# احادیث مهدویت# اعتقاد به مهدویت# تواتر حدیثی مهدویت# مخالفین مهدویت
2018
03
21
37
58
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_124993_567343323ff797a7404d0abbf4c982e0.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
بررسی تأثیرپذیری روایات اهلسنت از منابع اهل کتاب در مقوله امنیت در عصر ظهور مهدی
خدامراد
سلیمیان
بررسیهای جامعهشناختی و تاریخی گویای آن است که "امنیت"، برجستهترین نیاز هر جامعه، در هر زمان است و از این رو نخستین چشمداشت انسانها از حاکمان است؛ که ابعاد گوناگون و گستردهای را به خود اختصاص داده است. تأثیرپذیری امنیت از فرهنگ، اقتصاد، و جمعیت و نیز تأثیرگذاری آن بر همه شئونات و گستره زندگی انسانی، به آن نقش و کارکردی ویژه داده است. از این رو به روشنی میشود گفت یکی از پایههای بنیادین و ریشهای در پیشرفت و توسعه در جامعه و نیز از بنیانهای شکلگیری و استمرار حکومت، امنیت است؛ و نیز ابعاد آن، _ امنیت فردی و اجتماعی _ به عنوان سنگ زیربنای زندگی فرد و جامعه و پیششرط هرگونه رشد، رفاه و ارتقای مادی و معنوی به شمار میآید. در پس همۀ حکومتهایی که تا کنون شکل گرفته و پس از این شکل خواهد گرفت، حکومت جهانی و عدالتگستر حضرت مهدی4 _ به عنوان فراگیرترین حکومتی که مردم در انتظار آن هستند _ نیز از این رویه بیرون نیست و در این حکومت جهانی برای رسیدن به آرمان بزرگ شایستگان و فرجام سعادتبخش زندگی، فراهمشدن امنیت فراگیر، از ارزش ویژه و والایی برخوردار است. در برخی روایات، نمادها و نمودهایی برای این فراهمشدن و فراگیری، بیان شده است. مانند: زندگی مسالمتآمیز برخی درندگان با برخی حیوانات. که به نظر میرسد این سخنان بیشتر تحت تأثیر نوشتههای اهل کتاب و از مسیر منابع اهلسنت منتقل شده است. در این مقاله تلاش شده تا با رهگیری برخی سخنان ادعای یادشده، روایات در اینباره بررسی و نقد شود که رهآورد آن اذعانیافتن به وارداتیبودن نمادهای روایی امنیت از متون غیراسلامی و بهویژه اهلکتاب بود.
نمادهای روایی امنیت#عصر ظهور# منابع اهل کتاب# حکومت جهانی مهدی
2018
03
21
59
78
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_124996_2f99f37a453d838ca3c370a87a891a32.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
بازخوانش باورمندی فرقههای تشیع به مصداق مهدی از آغاز تا پایان غیبت صغری با تأکید بر ماندگاری امامیه
مجید
احمدی کچایی
این پژوهه تلاش دارد تا دورنمایی از جریانهای شیعی که گرایش به مصداق مهدی خاصی داشتند، در دوره حضور ارائه نماید، زمانهای که با شکلگیری فرقههای منسجم و غیرمنسجم همراه بوده و بسیاری از ایشان علاوه بر اعتقاد به مهدویت، باورمند به مصداق خاصی از مهدی4 نیز شدند، اما دیری نپاید که همگی آنها در همان بستر زمانی ناپدید گشتند و نتوانستند عمری دیرپا داشته باشند این در حالی بود که دیگر فرقههای ماندگار شیعی همچون زیدیه و اسماعیلیه که به مصداق خاصی از مهدی معتقد بودند، با تجدید نظر در آراء خویش، پنداری دیگر در عرصه امامت را باورمند شدند، در این میان تنها امامیه بود که علاوه بر گرایشهای آشکار به مهدویت، در عمل به مصداق خاصی از مهدی4 باورمند شد و توانست با حفظ هویت در هر دو ساحت اندیشه و عمل مانای در تاریخ شود.
فرقهها# شیعه# مهدی# امامیه# غیبتصغری
2018
03
21
79
96
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_124998_7e0a611e063bc2500f65b526c086cc68.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
مهدویت در کیسانیه از وفات محمدبن حنفیه تا وفات ابوهاشم (81ق – 98ق)
رضا
برادران
نعمتالله
صفری فروشانی
کیسانیه بهعنوان یکی از نخستین گروههایی که برای موعودِ احادیث پیامبر6 مصداقی عینی و خارجی _ محمدبن حنفیه _ را برگزیدند، و از پیشگامان توجه به موضوع مهدویت در میان فرقههای اسلامی به شمار میروند؛ از اینرو واکاوی و بازشناخت باور به مهدی و مهدویت در میان آنان با رویکرد فرایندی و تطوری، در نگاهی کلان به ارتقای مباحث و مطالعات تطوری در تاریخ تشیع کمک میکند. هدفگذاری پژوهش پیش رو، ترسیم جایگاه مهدیباوری در اندیشۀ کیسانیان از وفات محمدبن حنفیه در سال 81 تا وفات عبدالله پسر وی ملقب به ابوهاشم در سال 98 است که این امر با استفاده از بقایای آثار درونگروهی و همچنین کتابهای فرقهنگاری و تاریخی مرتبط با موضوع فوق میسر شده است. بنابراین با استفاده از تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از پذیرفتنیترین نقلهای تاریخی و بهرهگیری از اصول پذیرفته شده در مطالعات فرقهنگاری و تاریخی و نیز ارائه تحلیلهای عقلانی مستند، به بررسی باور به مهدویت در میان این فرقۀ از میان رفته، در این بازۀ زمانی خواهیم پرداخت. به نظر میرسد کیسانیان در نخستین گام به انکار مرگ محمدبن حنفیه پرداخته و از مکان غیبت وی اظهار بیاطلاعی میکردند. اما به مرور زمان از کوه رَضْوی و چگونگی غیبت وی و همچنین شرایط پس از ظهور او سخن به میان آمد و این روند، سیری صعودی یافت. در مقابل موعودگرایان کیسانی، طرفداران ابوهاشم بودند که به امامت او بعد از پدرش باور داشتند. هرچند برخی از همین گروه در عین اعتقاد به ابوهاشم، همچنان مهدویت محمدبن حنفیه را نیز انکار نمیکردند.
کیسانیه# محمدبن حنفیه# مهدویت# تطور تاریخی# ابوهاشم
2018
03
21
97
124
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125000_2c580918c4dbf2cd654140a9dac377e8.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
معناشناسی تطبیقی انتظار و زمینهسازی قیام امام مهدی در اندیشه فریقین
جواد
جعفری
عقیده به قیام امام مهدی4 اعتقادی مشترک میان شیعه و اهلتسنن است. انتظار و زمینهسازی دو امری است که با این عقیده مرتبط است. نوشته حاضر درصدد برسی این دو در منابع شیعه و اهلتسنن است. به دلیل روایات فراوان در اینباره، مقاله حاضر (جز در موارد نادر) تنها به روایات معتبر استناد کرده است. این تحقیق نشان میدهد انتظار مهدی موعود نزد فریقین امری مشترک است؛ حتی برداشت منفی و پاسخ آن نیز در فریقین مطرحشده است. لزوم زمینهسازی نیز نزد فریقین حتی نزد منکرین اصل مهدویت روشن است. در ادامه وجود گروهی که همیشه به دنبال حقطلبی هستند و زمینه ظهور را فراهم میکنند از روایات فریقین به اثبات رسیده و ویژگیهایی برای آنها بیانشده مانند آغاز قیام از شرق و پایان آن در بیتالمقدس، آسیب ندیدن از مخالفتها، نبرد آخر با مسیح دجال به رهبری امام مهدی4 و همراهی حضرت عیسی7 در پایان نیز روایت دعوت مرد قمی به حقطلبی آورده شده و مقصود امام خمینی; از «صدور انقلاب» بیان شده است که ترویج و ایجاد سه امر مهم اسلام ناب، استقلال از بیگانگان و مردمسالاری بوده است. سخن محمدبن سلمان نیز نقد شده و روشن گردیده که بهرهای از حقیقت ندارد و تنها برای شیعههراسی و ایرانهراسی بیانشده است.
امام مهدی# انتظار# زمینهسازی# امام خمینی# قم# بیتالمقدس# محمد بن سلمان
2018
03
21
125
150
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125003_0ef462afa01aa134b3c79c9a5cea8106.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
تأثیر اندیشه مهدویت بر افعال فردی و اجتماعی
سیدمسعود
پورسیدآقایی
محسن
رحمانیزاده
مهدویت اندیشه نجات بشر از هرچه بیعدالتی و نابرابری است. مهدی یک فرد الهی از فرزندان فاطمه و دوازدهمین وصی پیامبر6 و خاتم آنهاست. تبیین صحیح این اندیشه میتواند سببِ تحوّلی عمیق در احساس و رفتار انسان شود به گونهای که حرکت به کمال و سعادت بشری شتاب یابد و زمینهساز ظهور امام مهدی4 گردد. این تحولات در حوزه افعال جوانحی و جوارحی فردی عبارتند از: توسعه و تعمیق معرفت، انقیاد و پذیرش، امید به آیندهای روشن، ترس از گرایش به باطل، دوستی و دشمنی در راه خدا، تلاش فراوان، صبر و استقامت، دعا و توسل برای دیندار ماندن و ظهور امام زمان4، آراستگی به صفات یاران ولیعصر4. در حوزه اجتماعی نیز عبارتند از: حرکت در راه گسترش عدالت و مبارزه با ظلم، گسترش اندیشه مهدویت و نیروسازی، مقابله با تعالیم انحرافی و آسیبهای مهدوی، استقرار حکومت الهی، ایجاد امنیت برای امام.
مهدویت# موعود# افعال# افعال فردی# رفتار اجتماعی
2018
03
21
151
166
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125007_e926da26a14d165c7aa78d1513fdf529.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
نَسبشناسی تحلیلی امام مهدی از منظر فریقین
سیدتقی
واردی
گرچه مسئله مهدویت و ظهور حضرت مهدی4 در آخر الزمان مورد اتفاق و اجماع شیعه و اهلسنت است، ولی در برخی از موضوعات مربوط به آن حضرت، اختلاف نظرهایی بین فریقین وجود دارد. یکی از موارد اختلافی، بحث درباره نَسب امام مهدی4 است. اجماع شیعه و برخی از اهلسنت با استناد به احادیث متواتر آن است که آن حضرت از نسل رسول خدا6 و از ذریه حضرت فاطمه زهرا3 و از اولاد امام حسین7 است. همچنین معتقدند وی فرزند امام حسن عسکری7 میباشد. ولیکن برخی از اهلسنت، به ویژه آنهایی که در مخالفت و حتی دشمنی با پیروان مکتب اهلبیت: إبا و امتناعی ندارند، گاهی شبهه میکنند که وی از تبار عباس بن عبدالمطلب است، نه از عترت و اهلبیت:. گاهی میگویند وی از نسل امام حسن مجتبی7 است، نه از نسل امام حسین7. همچنین میگویند نام پدرش عبدالله است، نه امام حسن عسکری7. آنان چنین شبهاتی را مستند به برخی از روایاتی نمودهاند که با بررسی سندی و دلالی آنها ثابت خواهد شد، که جملگی مرسل و مرفوع بوده و با انگیزههای خاصی توسط معاندان در طول تاریخ (به ویژه در عصر عباسیان) جعل و وضع شدهاند و از منظر فریقین (شیعه و کثیری از اهلسنت) غیر قابل اعتبار و اعتنا بوده و اخبار موضوعه محسوب میگردند.
نَسبشناسی#امام مهدی# مهدویت# شبهات# روایات موضوعه# جعل روایات
2018
03
21
167
206
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125010_09e956e451f90eb32ca46b3b8a552d44.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
علل و زمینههای پذیرش ولادت امام مهدی از سوی عدهای از دانشمندان اهلسنت
سیدعلی
حسنی
آموزه مهدویت از آموزههای اصیل اسلامی است که تقریباً مورد اتفاق شیعه و سنی است. علیرغم اتفاقنظر در اصل این آموزه، عده زیادی از علمای اهلسنت باور به تولد آن حضرت ندارند و تولد آن حضرت را موکول به آخرالزمان کردهاند. اما تعداد زیادی از علمای اهلسنت باور به تولد آن حضرت دارند. این تحقیق با روش توصیفی _ تحلیلی در صدد برآمد تا علل و زمینههای پذیرش تولد آن حضرت از سوی این دسته از علماء را بررسی کند. نتایج حاصله حکایت از آن دارد مذهب فقهی خاص (شافعی و حنفی)، گرایش به تصوف و عقلمداری از زمینههای اصلی پذیرش تولد حضرت، توسط علماء اهلسنت بوده است.
ولادت امام مهدی# اهلسنت# شافعیها# حنفیها# متصوفه
2018
03
21
207
228
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125011_e3e0d62c0c9fde91adabec4d25c36e25.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
ارزیابی شبهات فرقه زیدیه در باب مهدی موعود براساس آراء شیخ صدوق
فرح
رامین
افسانه
کیتویی
گمان میرود که دوران اخیر، زمانه شکوفایی مهدیباوری در میان زیدیان _ به خصوص زیدیان یمن _ باشد. این امر، ضرورت پرداختن به آموزه مهدویت و پاسخ دادن به شبهات پیروان زیدیه در قرون اولیه اسلام را آشکار میسازد. گرچه شماری اندک از زیدیان در باب اندیشه مهدوی به امامیه شباهت دارند، اما رکن اصلی اعتقادی ایشان، یعنی آشکاری امر به معروف و نهی از منکر از طرف امام، جهاد با شمشیر را ضروری میسازد. از این رو، این فرقه، چندان به مهدویت شخصی و بهویژه «غیبت امام» اعتقادی نداشته و جوهره مهدویت را در رفاه و عدالت اجتماعی در سایه دین میدانند و از آنجا که به اندیشه اعتزال گرایش دارند، به روایات نیز توجه چندانی نمیکنند. مهدویت در این گروه در طول تاریخ، دچار زیادتها و نقصانهای بسیاری بوده و همین امر موجب پیچیدگی و ابهام این آموزه گشته است. سؤال اصلی که این پژوهش با آن روبرو است، این است که: مهمترین شبهاتی که زیدیه بر آموزه مهدویت وارد کردهاند چیست و چگونه میتوان از این اصل اعتقادی شیعی در برابر هجمهها دفاع کرد؟ شبهاتی مانند عدم صحت و ساختگی بودن روایات دال بر دوازده تن بودن ائمه:، عدم امکان شناخت امام مهدی4 و در نتیجه عدم وجود ایشان، فقدان دلیل موجه در حصر غیبت ائمه: در وجود مبارک امام دوازدهم4، عدم وجود نص بر امامت مهدی4، باوجود وجوب عقلی آن از نظر امامیه، لغو و بیهوده بودن اعتقاد به امام غایب و پنهان. در این تحقیق، برآنیم با توجه به آراء عقلی و نقلی شیخ صدوق به این شبهات پاسخ گوییم.
امام مهدی# مهدویت# غیبت# زیدیه# شیخ صدوق
2018
03
21
229
246
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125012_09199a6e6fd3f8d6f8527c9c2a840a1c.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
اندیشه مهدویت از منظر اباضیه
محمد
معینیفر
محسن
جوادی صدری
مهدویت و ظهور منجی یکی از مسائل مهم در بین مذاهب و فرق اسلامی است که از زیرمجموعههای مبحث امامت و خلافت مسلمین است و سالیان متمادی در این رابطه سخنها گفته شده و کتب متعددی به رشته تحریر درآمده است. از اباضیان در خصوص اندیشه مهدویت مطلب مهمی بیان نشده است و بعضاً حتی تا مرحله انکار نیز پیش رفتهاند که البته با دیدگاه امامیه بسیار متمایز است. اباضیها تنها به روایاتی از منابع اهلسنت در پذیرش مهدویت نوعی و نه شخصی و نیز شرائط آخرالزمان بسنده کردهاند که در این تحقیق، برای نخستین بار مسائل مهدویت از دیدگاه اباضیه مورد بررسی قرار گرفته است. البته یکی از علل نپرداختن به این مبحث مهم در متون اباضی را میتوان تقسیمبندی ایشان در خصوص امامت دانست زیرا آنها مراحل چهارگانه امامت اعم از «ظهور، دفاع، شراء و کتمان» را در نظام فکری خویش قرار دادهاند و با این تفکر ظاهرا جائی برای منجی و موعود باقی نمیگذارند هرچند برخی از این چهار مرحله امامت قابل تطبیق با شیعه است. در مجموع مواردی همچون طلوع خورشید از مغرب، فتنه دجال، خروج یاجوج و ماجوج و... از جمله مواردی است که در متون اباضی در مباحث اشراط الساعة و... اشاره شده که برخی از آنها مانند فتنه دجال قابل تطبیق با آموزه مهدویت در شیعه است.
منجی# موعود# اباضیه# مهدویت# مهدی# آخرالزمان
2018
03
21
247
267
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125013_d892553efc29f572c5546cc44a0288f7.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
بایستههای رسانه اخلاقگرا در آموزههای مهدویت، معطوف به همگرایی و تقریب مذاهب
روحالله
شاکری زواردهی
زهرا
عواطفی
یکی از برترین آموزههای دینی که امری پذیرفتهشده و مشترک در بین مذاهب مختلف اسلامی است، اعتقاد به مهدویت است فارغ از تفاوتهای جزئی که ذیل این اصل بیان میکنند، آیا امکان بهرهگیری از این قابلیت، از سوی اصحاب رسانه جهت تقریب مذاهب امکانپذیر است؟ رویکرد سلبی و ایجابی پیشروی رسانه، نقش اساسی در همگرایی و واگرایی جامعه دارد. اتخاذ راهبردهای مناسب، جهت سرمایهگذاری از این پتانسیل باید در اولویت سیاستگذاری متصدیان رسانه قرار گیرد؛ فرصتیابی آنها از این ظرفیت ناب و مشترک، جهت همگرایی و برونرفت از معضلات و گسستهای مذهبی، ضرورت برنامهریزی در این زمینه را آشکارتر میسازد. لازمه چنین راهکاری، اقداماتی را طلب میکند که یکی از آنها متعهد شدن متولیان رسانه به مجموعهای از استانداردهای اخلاقی است که دارای مقبولیت اجتماعی و برخاسته از بطن و فرهنگ جامعه مورد نظر است. براساس چنین آموزه مشترکی میتوان در راستای همفکری و همکاری میان ادیان آسمانی، بهویژه مسلمانان اقدام کرد و بر طبق الگوی مدینه فاضله عصر موعود، زندگی امروز و قبل از حضور آن حضرت را سامان و نظم بخشید. پژوهش حاضر درصدد است با روش توصیفی _ تحلیلی، هنجارهای اخلاقی رسانه را در طرح مباحث مهدویت در سه محور اخلاقی: رویکردها، روشها و تبیین و پردازش، معطوف به همگرایی مذهبی دنبال کند تا زمینههای انسجام و وفاق ملی که مقدمه زمینهسازی ظهور است را فراهم کند.
بایستههای اخلاقی# رسانه اخلاقگرا# آموزههای مهدوی# فریقین# همگرایی مذهبی
2018
03
21
268
298
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125014_abf53bae009c606474a4c09dafa10cbe.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
کارکرد مهدویت در اصلاح و تغییر رفتارهای فردی و اجتماعی
محمود
ملکی راد
در تبیین کارکردی اندیشه مهدویت، میتوان به کارکردهای آن در تغییر و اصلاح رفتارهای فردی و اجتماعی اشاره نمود و آن را یکی از کارکردهای مهم آن بر شمرد. زیرا اندیشه مهدویت مبتنی بر مبانی کلامی متقنی استکه بر اساس آن مبانی میتواند ارزشهایی را بهوجود آورد و به تبع آن، هنجارها، رفتارها و کنشهایی را ایجاد کند که در اصلاح و تغییر رفتارهای فردی و اجتماعی تأثیرگذار باشند و متناسب با آن رفتارهای مناسب فردی و اجتماعی را شکل دهند. کنشها و رفتارها یکی از لایههای مهم و تأثیرگذار فرهنگ بهحساب میآیند. در حقیقت کنشها و رفتارهای هنجاری، برآمده از بینشها و ارزشها و بازتاب آنها هستند. اندیشه مهدویت در سه سطح در تغییر رفتارهای فردی و اجتماعی کاربرد دارد: الف) در سطح برون دینی با تأکید بر منجیباوری؛ با این رویکرد برای شکلگیری و تغییر و اصلاح رفتار فردی و اجتماعی، باور به منجی موعود پیشنهاد میشود و در این زمینه از راهکارهایی چون: تکیه بر باور مشترک بین الادیانی؛ هویت و ارزشها و هنجارهای مشترک بین پیروان ادیان و مذاهب، برخوردار است؛ ب) در سطح درون دینی با تأکید بر ایده مشترک مذاهب اسلامی در باور به مهدویت؛ با این نگاه برای تغییر و اصلاح رفتار فردی و اجتماعی، عنصر انتظار از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این باره راهکارهایی چون: رفتار مبتنی بر امید؛ تعهد و مسؤلیت؛ ایمان و تقوا و اصلاح و تغییر رفتار بر محور صبر و پایداری پیشنهاد میشود؛ ج) در سطح درون مذهبی با تأکید بر اندیشه ولایت و امامت؛ با این رویکرد برای تغییر و اصلاح رفتار فردی و اجتماعی، باور و یقین به وجود حجت خدا در زمین مد نظر است و در این زمینه از راهکارهایی چون: تغییر و اصلاح رفتارهای فردی و اجتماعی مبتنی بر باور به آموزه امامت، مبتنی بر محور نظارت امام مهدی4 بر زندگی، شکلگیری رفتارهای فردی و اجتماعی بر محور ویژگیهای زمینهسازان ظهور و... را دربر دارد.
کارکرد# مهدویت# رفتار# فرد# اجتماع
2018
03
21
299
320
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125015_5dae7f052486b64bb21351b07e48eb4b.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
بررسی امکان آرمانشهر مهدوی از منظر قرآن کریم
سیدعبدالله
هاشمی
آرمانشهر و مدینه فاضله یکی از دغدغههای دیرین بشر بوده که حتی ذهن فلاسفه را نیز درگیر خود نموده است. در دین اسلام نیز پرداختن به این آرمان، یکی از محورهای اصلی را شکل میدهد و گزارشهای فراوانی را با رویکرد آخرالزمانی میتوان در معارف آن یافت. در قرآن کریم نیز، به عنوان مهمترین و معتبرترین منبع مکتوب اسلامی، از این نکته غفلت نشده و آیات متعددی را با رویکرد آرمانشهر میتوان در آن یافت. در این مقاله از زاویهای دیگر، به بررسی این مسئله در قرآن کریم پرداخته شده است و اصل این پدیده در قالب تحلیل دو ماجرای قرآنی بهشت حضرت آدم7 و شهر بنیاسرائیل، ثابت و امکان تکرار دوباره آن در آخرالزمان، بر اساس آیاتی دیگر از قرآن، بررسی و اثبات گردیده است.
آرمانشهر مهدوی# بهشت حضرت آدم# شهر بنیاسرائیل# قرآن کریم
2018
03
21
327
334
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125016_2bd83ddd1f88ab79e6d4d430d0456d6d.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
نقش باورداشت مهدویت در نفی پوچی و تغییر نگرش به زندگی
ابوذر
رجبی
مسئله بیمعنایی زندگی و پوچانگاری آن در سده اخیر در جوامع انسانی و به خصوص در مغربزمین از سوی متفکرانی مطرح شده و درصدد تبیین فلسفی و ارائه استدلال برای هیچانگاری و نفی امید به زندگی و آینده روشن برای بشریت برآمدهاند. قائلان به پوچی مسائلی چون رنج و مصیبت در زندگی، مرگ و آینده مبهم بعد از مرگ را به عنوان چالشهای جدی بر معناداری زندگی میدانند و نهایتاً با توجه به اینکه نمیتوانند، ترسیمی از آینده حیات بشر داشته باشند، زندگی اینجهانی را یا با خوشی زودگذر میپذیرند و برای موجه بودن آن نظریهپردازی میکنند؛ یا اینکه راهکار خودکشی را برای رهایی از رنجها و مصیبتهای پیشروی انسانها طرح مینمایند. قائلان به معنادار بودن زندگی در مقابل رویکرد هیچانگاری، استدلالهای متعددی را ارائه میکنند. اما همه این دیدگاهها از رویکرد یکسانی طرفداری نمیکنند. یکی از این رویکردها که ادیان الهی از آن دفاع مینمایند، نظریه فراطبیعتگرایی است. اندیشه مهدویت ضمن پذیرش فراطبیعتگرایی در حوزه معناداری زندگی، ارتباط انسان با وحی، غیب و ملکوت هستی را از مسیر امامت امکانپذیر میداند. در دوران غیبت امام معصوم از این اعتقاد با عنوان باورداشت مهدویت یا اندیشه انتظار یاد میشود. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر باور و کارکرد مهدویت در تغییر نگرش به جهان و زندگی، به تحلیل انتقادی قائلان به پوچی و هیچانگاری میپردازد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که اگرچه دیدگاههای مختلف در حوزه معنای زندگی توانستهاند، در نفی پوچی، مسئله امید به زندگی را به بشر ارائه کنند، اما میزان تأثیر باور به مهدویت و مسئله انتظار منجی موعود، از کارآمدی بیشتر و معنویتبخشی افزونتری از دیدگاههای رقیب و بدیل برخوردار است.
معنای زندگی#پوچی# بیمعنایی حیات# مهدویت# امید به زندگی
2018
03
21
335
364
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125017_a5c71bd9433b639c239cc020e4ef2246.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
آموزههای مهدوی در تفسیر تطبیقی آیه 33 سوره توبه با تأکید بر آراء تفسیری سُدِّی
محمدهادی
منصوری
صدیقه
گوهری بهاری
یکی از محورهای مشترک آموزههای مهدوی مبتنی بر آیه 33 سوره توبه، مسئله اتمام نور الهی و غلبه دین اسلام بر سایر ادیان است که اندیشمندان و فرزانگان شیعه و سنی در تفسیر آن اشتراکاتی دارند. اکثر مفسران شیعه و اهلسنت معتقدند منظور از Gلِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِF، غلبه خارجی و فعلی است که تاکنون محقق نشده است. عمدۀ تفاسیر شیعه با استناد به روایات، به ظهور مهدی4 اشاره نموده و سیطره دین حق را به عصر ظهور اختصاص میدهند. سدّی که از تابعان است، در تفسیر آیه مذکور، رأیی شبیه تفاسیر شیعی دارد و بسیاری از تفاسیر اهلسنت که چنین دیدگاهی را موّجه دانستهاند، از طریق سدی این مطلب را گزارش کردهاند. اهل فن در شیعه یا سنی بودن سدی کبیر اختلافنظر دارند. از این رو و با توجه به جایگاه علمی، تقدم تاریخی و ویژگیهای دیگری که سدّی دارد، تبیین دیدگاه این مفسر تابعی اهمیت به سزایی در تقریب اندیشه مهدویت میان مذاهب اسلامی دارد. لذا نوشتار پیش رو تلاش دارد با روش توصیفی _ تحلیلی، ضمن تبیین کیستی سدّی، تفسیر تطبیقی آیه 33 سوره توبه را با محوریت آراء وی بررسد و از این رهگذر گامی در همگرایی و تقریب مبانی اعتقادی فریقین در عرصه مهدویت بردارد. با کاربست روش تفسیر قرآن با قرآن و دقت در معناشناسی اتمام و چرایی کاربست آن، خواهیم دانست همانگونه که نعمت در آیه اکمال به معنای ولایت الله و اتمام آن به ولایت رسول الله6 است، مراد از نور الهی ولایت الله و اتمام آن به برپایی حکومت الهی در سرتاسر گیتی است که با غلبه دین اسلام بر سایر ادیان در زمان ظهور حضرت مهدی4 به وقوع میپیوندد.
امام مهدی# آیه 33 سوره توبه# سدّی کبیر# فریقین# اظهار دین اسلام
2018
03
21
365
384
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125019_6ff000ce2ad56a5a231d239bcfe11b02.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
درآمدی بر مبانی ایدئولوژیک قیام مهدی وهابی و مواجهه نظام سعودی با آن
مرتضی
آقامحمدی
یحیی
جهانگیری
زهرا
طیّة
اشغال مسجدالحرام در تاریخ 1/1/1400 هجری به دست جماعت سلفی محتسبه و بیعت با مهدی آخرالزمان، فصل جدیدی را در تاریخ سلفیت معاصر و مسائل جهان اسلام رقم زد. از جمله ویژگیهای منحصر به فرد این قیام که علیه حاکمان سعودی شکل میگرفت بیعت با شخصی بود که مهدی موعود مذکور در روایات اسلامی خوانده میشد. مقاله پیشروی تلاشی است توصیفی _ تحلیلی برای درک مبانی ایدئولوژیک و عقیدتی موجود در تفکر وهابی که در نهایت به قیام علیه حاکم مسلمان و بیعت با مهدی برای رهایی از فتنهها انجامید. در اینجا نیاز به تبیین دیدگاه آنان درباره آخرالزمان و فتنههای آن، جایگاه رویا و منحصر بودن راه نجات در قیام مهدی است. سپس به تأثیر این قیام بر حکومت سعودی پرداخته خواهد شد. تغییر رویه مصرفگرایی و غربزدگی و تظاهر بیشتر به دین و نیز افزایش تبلیغ علیه شیعه و ایران از مهمترین آثار این قیام در رویکرد داخلی و بینالمللی حکومت آلسعود بود.
مهدویت#اهل سنت# جنبش مذهبی# وهابیت# آل سعود
2018
03
21
385
400
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125022_bfc58ccc2cab2e146ea9b41194936abc.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
ترسیم سیمای عدالت مهدوی در عصر ظهور و ارائه مدل مفهومی
محسن
سلمانی
نظریهپردازی و مفهومپردازی در موضوع مهدویت و ویژگیهای دوران ظهور قائم آلمحمد6، از طریق بررسی روشمند قرآن، احادیث و روایات معتبر، تنها راه صحیح، ممکن و مطلوبی است که در برابر اندیشمندان و پژوهشگران قرار دارد. مقاله حاضر براساس تحلیل محتوای احادیث و روایات معتبر مرتبط با عدالت و قسط در حکومت مهدوی در عصر ظهور تدوین گردیده است. تحلیل محتوای احادیث و روایات عصر ظهور مهدی4، با استفاده از فرآیند چهار مرحلهای شامل «انتخاب واحد تحلیل»، «مقولهبندی»، «شمارش فراوانی هر مقوله» و «تفسیر نتایج» انجام گرفت. در این پژوهش از بسامد (فراوانی) برای شمارش مقولههای فرعی و برای طبقهبندی مقولههای اصلی از روش تکوین استقرایی استفاده شد. براساس نتایج تحلیل محتوای احادیث و روایات، سیمای عدالت مهدوی در عصر ظهور در ابعاد و مؤلفههای هشتگانه زیر شناسایی، تعیین، طبقهبندی، سازماندهی و مدل مفهومی آن را تدوین گردید: بعد عدالت جهانی (با 4 مقوله فرعی)، بعد محو ستم، فساد و فقر (با 14 مقوله فرعی)، بعد تعالی فردی (با 5 مقوله فرعی)، بعد تعالی اجتماعی (با 17 مقوله فرعی)، بعد عدالت مادی (با 5 مقوله فرعی)، بعد عدالت معنوی (با 6 مقوله فرعی)، بعد احیاء دین و اخلاق (با 12 مقوله فرعی) و بعد احیاء محیط زیست (با 4 مقوله فرعی).
عدالت# عدالت مهدوی# عصر ظهور# ظلم# جور# عدل# قسط
2018
03
21
401
424
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125023_6c0363654ad47cf064c836c507a2d4d3.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
بازخوانی کارکرد هستیشناسانه امام زمان
رحمان
عشریه
حسن
رضائی هفتادر
محمد علی
اسماعیلی
فلسفه وجودی امام مهدی4 را در دو حوزه «تشریعی» و «تکوینی» میتوان مورد مطالعه قرار داد؛ حوزه تکوینی نیز شامل حوزههای هستیشناسی، معرفتشناسی و مانند اینها میشود. با توجه به ضرورت واکاوی مسئله مهدویت _ به مثابه شاخهای از مسئله امامت _ از یکسو و نهادینه بودن اندیشه منجیگرایی در نهاد همه انسانها از سوی دیگر، در نوشتار حاضر به تبیین کارکرد هستیشناسانه امام زمان4 پرداخته شده است. از رهگذر این جستار، مشخص میشود که در روایات اهلبیت: در تبیین جایگاه حجت الهی در منظومه هستی، علاوه بر شئون اجتماعی به تبیین شئون هستیشناسانه حجت الهی در عالم امکانی نیز پرداخته شده و تحلیل ارائه شده در حکمت متعالیه و عرفان نظری از مسئله ولایت و انسان کامل با منظومه روایات امامیه سازگاری زیادی دارد. حجت الهی در منظومه عالم امکان از سه کارکرد هستیشناسانه مهم، شامل وساطت در فیض الهی، علیت غایی و مظهریت اسماء و صفات الهی برخوردار است.
امام زمان# امامت# کارکرد هستیشناسانه# حجت الهی# حکمت متعالیه
2018
03
21
425
450
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125024_21f8cdc4965417fc00c704b16377e34b.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
بررسی دگرگونیهای عصر ظهور در بیتالمقدس از منظر روایات فریقین
رضا
شجاعیمهر
سیدعلی
پورطباطبایی
شمسالله
مریجی
با ظهور امام مهدی4 علاوه بر تحولات علمی و فرهنگی، که به طور عام در گسترۀ جهانی به وقوع میپیوندد. برخی از شهرها و نواحی به صورت خاص مبتلا به دگرگونیهای آخرالزمانی میشود. منطقه شام به ویژه شهر بیتالمقدس از نقاط حادثه خیزی است که با حضور امام مهدی4 دستخوش دگرگونیهایی میشود. جنگ با سفیانی، نزول عیسی بن مریم7 از آسمان، درگیری و نبرد امام با دجال و اظهار معجزه برای یهودیان توسط امام مهدی7، در این منطقه رقم خواهد خورد. در پژوهش حاضر، با جستجو در متون روایی فریقین، در پی واکاوی مکان دقیق وقوع این اتفاقات خواهیم بود. همچنین نگارنده با تکیه بر روایات موجود در منابع فریقین، درصدد اثبات وقوع تحولات آخرالزمانی در جغرافیای بیتالمقدس و اطراف آن است.
امام مهدی# بیتالمقدس# شام# دریاچه طبریه# سفیانی# دجال
2018
03
21
451
478
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125025_91c84e47a603cb7d38adcabb91db9fab.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
نقد و بررسی مقاله «مهدی» در دائرةالمعارف بریتانیکا با تأکید بر منابع اهلسنّت
سیدمحمد
فهیمی اصفهانی
حسین
حبیبیتبار
مریم
پودینه
اعتقاد به ظهور منجی در آخرالزمان، ریشه در دل تاریخ داشته و منحصر به اسلام و تشیّع نیست، بلکه کم و بیش همه ادیان الهی، صرفنظر از نوع جهانبینی و اختلافهایی که در ویژگیهای منجی موعود دارند، نوید آمدن وی را دادهاند و برای او نشانههایی ذکر کردهاند. در دین اسلام یعنی در میان شیعه و اهلسنّت، تفسیر روشنی از ظهور مهدی4 ارائه شده و چگونگی قیام و حوادثی که به عنوان نشانه نزدیکی ظهور رخ خواهد داد بیان شده است. اما با این وجود برخی از مستشرقان به عنوان محقّق و پژوهشگر علوم مذهبی و دینی، قدم در این عرصه گذاشته و بدون اطلاع و آگاهی کافی و درست از اصل موعود اسلام و مسئله «مهدویت»، درصدد ارائه نظریات نادرست و زیر سؤال بردن مسئله «وجود مهدی4» برآمدهاند و با عنوان کردن مطالبی بدون سند و نسبت دادن آن مطالب به اهلسنّت، سعی در تخریب و انکار باور مهدویت دارند و بدین ترتیب موجب انحراف و به غلط افتادن مخاطبان، در شناخت اسلام، تشیّع و حضرت مهدی موعود4 میشوند. در حالیکه بزرگان اهلسنّت، خود در مهمترین و قدیمیترین کتابهایشان مسئله اعتقاد به مهدی4 و ظهور ایشان را با آیات قرآن و روایات فراوان مطرح ساختهاند. نوشتار حاضر با روش توصیفی _ کتابخانهای و با رویکردی تحلیلی بر آن است تا ابتدا معنا و مفهوم واژه «مهدی» را که در دائرةالمعارف بریتانیکا در مقاله «مهدی» نوشته شده بررسی و نقد نماید، همچنین با طرح شبهات موجود در این مقاله، به نقد آنها با استفاده از منابع مهم شیعه و اهلسنّت بپردازد. تلاش نویسندگان این پژوهش، تبیین بیاساس بودن شبهات مطرح در این مقاله و عدم آگاهی نویسنده و یا نویسندگان آن، از منابع اهلسنّت و نقطه نظرات آنان در مسئله مهدویت است. نویسنده با غرضورزی و عدم اطّلاع کافی نسبتهای ناروایی به علمای اهلسنّت داده است.
دائرةالمعارف# بریتانیکا# مهدویت# اهلسنّت# آخرالزمان# مدّعیان دروغین
2018
03
21
479
512
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125026_6d0fe1393f9cdac2b3454166e2a4b5ad.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1397
12
45
درآمدی بر جوهره چیستی و چرائی مهدویت در زیدیه
علی
یزدانی احمدآبادی
مهدویت از عقاید و باورهایی است که عمدتاً با آموزههای بسیاری از ادیان و مذاهب سازگار گشته است. دغدغۀ این پرسمانها تنها به طالبان مطالعات منجیباوری محدود نمیباشد، بلکه هرکس به پژوهش در تاریخ علاقهمند است، ناگزیر با آن سر و کار خواهد یافت. با همه فراگیری اندیشۀ مهدویت، این اندیشه در همۀ فرقههای اسلامی به یک قوت و شکل نیست. پیشینۀ این بحث با پرسمانهایی چون چیستی و چرایی مهدویت پیوند مییابد. از این رو امروزه در بسیاری از تحقیقات به ردیابی، ریشهیابی علل و عوامل این باور میپردازند. در میان فرق گوناگون اسلامی از جمله زیدیه شواهد متعددی گویای مطرح بودن و کاربست آن در حوزه تاریخ، فرهنگ و فکر این فرقه است. از اینرو پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به چیستی و چرایی کاربست این عقیده در فرقه زیدیه میباشد تا دلائل طرح آن را از دیدگاه رهبران و فعالان فکر زیدی، مورد پژوهش و بررسی قرار دهد. در این تحقیق زیدیه به عنوان متغییر وابسته و مهدویت به عنوان متغییر مستقل مطرح شده است. نوشتار پیشرو به شیوه استقرائی و با روش توصیفی _ تحلیلی نشان میدهد که نیازهای سیاسی و تاریخی رهبران این گروه شیعی و استفاده ابزاری از باورداشت اجتماعی مهدویت، موجب شده تا رهبران این جریان شیعی با اعتقاد به مهدویت شخصی، مهدویت نوعی و مهدویت نسبی به استفاده سیاسی و ابزاری از این باور سوق پیدا نمایند و هیچگاه در فکر ارائه اندیشهای استوار و مشخص از آموزه مهدویت نبودهاند. از اینرو و در هر دوره، بنا به مقتضیات به نوعی آن را مطرح کردهاند.
زیدیه# مهدویت# مهدویت شخصی# مهدویت نوعی# مهدویت نسبی# منجی# فرقه حسینیه# غیبت پسین# غیبت پیشین
2018
03
21
513
528
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_125027_e5ef4e1ad6d063b45978a76ce835d4f9.pdf