2024-03-29T09:55:48Z
https://mashreqmag.sinaweb.net/?_action=export&rf=summon&issue=17503
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1393
8
29
طرح اندیشه مهدویت از سوی امام صادق
امیر
غنوی
< p class="a" dir="RTL">این نوشتار، در ادامۀ مقالات گذشته و تأملی بر چگونگی طرح آموزههای مهدویت از سوی امام صادق7 و کیفیت ارائه معارف مهدوی از سوی ایشان است؛ بیاناتی که با توجه به اهداف کلی دعوت دینی، فرصت ویژه صادقین8 در آموزش معارف دینی، نیازهای عصر سقوط امویان و ظهور عباسیان مطرح شدهاند.< p class="a" dir="RTL">بررسی محورهای مورد تأکید در این بیانات و تأمل در نسبت آنها با اهداف کلی و نیازهای هر عصر میتواند از یکسو طرح کلانی را نشان دهد که در این شکل از تعلیم و تربیت تعقیب شده است و از سویدیگر، تأثیر تربیتی و اخلاقی هر یک از آموزههای مهدوی را نمایانتر کند.< p class="a" dir="RTL">این پژوهش بر تحلیل محتوایی روایات صادره از امام صادق7 تکیه دارد و تلاش میکند با توجه به شرایط عصر صدور، آثار آموزههای مهدوی بر شیعیان را معلوم نماید؛ از اینرو با تعیین محورهای مورد تأکید در سخنان آن امام همراه با ارائه نمونهای از آن و تأمل در نسبت این سخنان با شرایط مخاطبان، میکوشد به حکمت و جهت طرح هر یک از آموزهها دست یابد. ارائه نمونه در سخنان امام صادق7 در این مقاله با توجه به توضیحات مقالات پیشین محدودتر بوده و کثرت روایات آن حضرت ما را ناچار از گزارش کلیات و پرهیز از ذکر جزئیات کرده است. از پیشفرضها و روشهای این مجموعه مقالات پیشتر در نوشتاری گفتوگو کردهایم.< p class="a" dir="RTL">این مقاله، روشنگر این سخن است که تعلیم آموزههای مهدوی در این برهه از تاریخ ائمه: افزون بر ارائه معارف مهدوی و آخرالزمانی به نکاتی مهم در تربیت مخاطبان توجه دارد و نوعی زمینهسازی برای جلوگیری از آفات بحث مهدویت و جلوگیری از انحرافات را متناسب با عصر ائمه نخستین دنبال میکند.
آموزههای مهدویت
عصر امام صادق
ظهور عباسیان
ادعای مهدویت
زوال امویان
اقتدار عباسیان
2014
03
21
5
24
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_127235_8a16db56163fb0ba915bac271f5c7594.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1393
8
29
معرفتشناسیِ مهدویتپژوهی
حسین
الهینژاد
نوشتار پیش رو به یکی از مباحث مهم مهدویتپژوهی به نام «معرفتشناسی مهدویتپژوهی» میپردازد. رویکرد معرفتشناسی در حوزه مهدویتپژوهی رویکرد بیرونی و درجه دو است و در این نگرش، ابتدا واژگانی چون معرفت، معرفتشناسی، مهدویتپژوهی و معرفتشناسیِ مهدویتپژوهی، مفهومشناسی شده و سپس به گونههای معرفت و چگونگی بهکارگیری آنها در حوزه مهدویتپژوهی پرداخته میشود. در فرایند بحث نیز به ساختار الگویی معرفتشناسی اشاره شده و الگوی مبناگرایی را به عنوان الگوی معرفتشناسی مهدویتپژوهی به خدمت خواهیم گرفت. در فرایند کار به قضایای بدیهی و نظری _ که محور ساختار مبناگرایی است و نیز به ساز و کار تفریع قضایای نظری به بدیهی خواهیم پرداخت. در ادامه به قضایای بدیهی در حوزه مهدویتپژوهی همچون قضایای بدیهی عقلی، قضایای شهودی و قضایای برگرفته از نصوص دینی مانند آیات و روایات مبادرت میشود. در پایان نیز به گونهشناسی روایات مهدویت همچون روایات نمادین، سمبلیک، اخباری، ملاحمی، رمزی و... میپردازیم.
معرفت
معرفتشناسی
مهدویتپژوهی
معرفتشناسی مهدویتپژوهی
مبناگرایی
انسجامگرایی
نمادین
سمبلیک
2014
03
21
25
54
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_127236_d803d82d751c2a2383a41860d75438be.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1393
8
29
تحلیلی از اصل انتظار در پرتو فلسفۀ غیبت
محمد
اسعدی
در تفکر شیعی و مهدوی، از اصل انتظار، تحلیلهای گوناگونی شده که در این نوشتار، برخی به بوتۀ نقد سپرده شده و بر تحلیلی جامع با تکیه بر فلسفۀ غیبت تأکید شده است. بر اساس این تحلیل، در کنار بُعد سلبی انتظار _ که به محرومیت عصر غیبت از برکات و فواید فردی و اجتماعی حضور امام معصوم معطوف است _ بُعد ایجابی آن، هم شامل ابعاد فردی و هم شامل ابعاد اجتماعی است و تحقق کامل این ابعاد جز با آمادگیهای فردی و تلاش اجتماعی مؤمنان برای تشکیل حکومت اسلامی جهت تحقق ابعاد گوناگون دین با محوریت قرآن و سنت و به پیشوایی دینشناسان متعهد ممکن نیست.
اصل انتظار
فلسفۀ غیبت
مهدویت
تفکر شیعی
2014
03
21
55
78
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_127237_4751ef1409b16c2e740fa8c2d7e0ece3.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1393
8
29
امکانپذیری و چگونگی تحقق آیندهپژوهی اسلامی
محمدرحیم
عیوضی
عبدالرحیم
پدرام
«آیندهپژوهی» دانشی غربی و سکولار است که افزون بر آنکه در مسیر رسالت کلان خود در غرب به خوبی عمل نکرده است، در جوامع غیرغربی نیز از اثربخشی لازم برخوردار نیست. آیندهپژوهی اسلامی نسخۀ نو و بدیل آیندهپژوهی است که افزون بر سازگاری با جهانبینی اسلامی از آموزههای اسلام به شیوهای حداکثری بهره میگیرد. این نسخه از آیندهپژوهی تا کنون شکل نگرفته و برای عینیت بخشیدن به آن، مسیری طولانی در پیش است. گام نخست توجیه امکانپذیری آیندهپژوهی اسلامی است؛ زیرا بیشتر آیندهپژوهان، این دانش را سکولار میدانند. پس از آن باید مسیر تحقق آیندهپژوهی اسلامی را ترسیم کرد. بیگمان بدیل اسلامی دانش معطوف به عمل آیندهپژوهی تنها با تأملات فلسفی به منصۀ ظهور نمیرسد و نیازمند نظامی است که ابعاد نظری و عملی آن را با هم دربر گیرد. بنابراین در این نوشتار، افزون بر امکانپذیری آیندهپژوهی، نظام «نگرش _ آیندهپژوهی» اسلامی به منظور بستری برای شکلبخشیدن به آیندهپژوهی اسلامی در رهیافتی راهبردی معرفی میشود.
آیندهپژوهی اسلامی
نظام نگرش _ آیندهپژوهی
علم و فناوری اسلامی
آیندهپژوهی بدیل
2014
03
21
79
112
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_127239_185c80fcf9ecec5a3dc976e52984c88e.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1393
8
29
باورداشت آموزه مهدویت و نقش آن در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی
سیدعلیرضا
واسعی
امیرمحسن
عرفان
بیگمان در معرفی و بازشناسی تمدن اسلامی، توجه به آموزههای دینی نقش اصلی و بنیادین ایفا میکند؛ از اینرو عدم آگاهی و شناخت از هر یک از این آموزهها، فهم ما را از تمدن اسلامی به عنوان یک کلیت _ که شاخصۀ پویایی دارد _ با مشکل جدّی روبهرو خواهد کرد.این نوشتار، با رویکردی توصیفی وتحلیلی میکوشد ظرفیتها و قابلیتهای فرهنگی و تمدنی باورداشت آموزه مهدویت را بازکاوی کند. الزامات رویکرد تمدنی به آموزه مهدویت، آغازگاهی است که نگارنده برای ارائه تصویری روشن از بحث برمیگزیند. «بازاندیشی در مطالعات تمدنی بر اساس دیدگاه اسلام»، «رویکرد بروننگر به اندیشه مهدویت» و «توجه به تحقیقات بنیادین در عرصۀ اندیشه مهدویت» از جمله الزامات رویکرد تمدنی به آموزه مهدویت برشمرده شده است.«تقویت بعد فرجامگرایانه و آرمانگرایی»، «الگوبرداری از تمدن مهدوی و ساماندهی و شبیهسازی رویکردها»، «آموزه مهدویت و ایجاد هویت غایی برای تحولات سیاسی و اجتماعی»، «آموزه مهدویت و معنابخشی به حیات جمعی در تاریخ» و «آموزه مهدویت و بسیج ارادههای عمومی و ایجاد نوعی انتظار فعال» یافتههای محقق در تبیین ظرفیتهای باورداشت آموزه مهدویت است
موعودباوری
مهدویت
تمدن
احیا
فرهنگ
2014
03
21
113
134
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_127241_a80074a391b397dfb4e2f48664218bd1.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1393
8
29
نقش عباسیان در جعل و تحریف روایات مهدوی
عبدالهادی
فقهیزاده
سیدجعفر
صادقی
از آنجا که مهدویت دارای بعد سیاسی است و طبق اِخبار پیامبر اکرم6 مهدی موعود4 با برقراری حکومت عدل، بشر را از ظلم و بیعدالتی خواهد رهانید، عباسیان با آگاهی از این مسئله و با بهرهبرداری از قرابت نسبی خود با رسول خدا6 و اهلبیت:، کوشیدند قیام خویش را انقلاب مهدوی و حکومتشان را حکومت عدل موعود نشان دهند. آنان به همین منظور در روایات مبشّر به ظهور امام مهدی4 دست بردند و ضمن تحریف آنها در موضوعاتی مانند تبار و نسب مهدی موعود4، سفیانی و رایات سود به جعل احادیث پرداختند. دستمایه اصلی اخبار مجعول و محرف در این زمینه، افزون بر احادیث صحیح نبوی درباره مهدویت، برخی اخبار صادره درباره پیشگویی حوادث آینده بود. تقارن زمانی قیام عباسیان و استقرار حکومت آنان با دوره تدوین روایات اهلسنت، موجب شد این روایات جعلی و محرّف به مصادر روایی عامه راه یابند و احادیث مهدویت تلقی شوند و از همینرو در مصادر روایی اهلسنت احادیث متعددی وجود دارند که با ارزیابی دلالی آنها مشخص میشود بخش قابل توجهی از آنها _ بهویژه در بحث علامات ظهور- مقبول و معتبر نیستند. وجود اینگونه اخبار در منابع روایی آفتی به شمار میرود که وجهه روایات صحیح نبوی در بشارت به ظهور مهدی منتظر فاطمی7 را میتواند غبارآلود نشان دهد و سبب تضعیف اعتقاد به این عقیده اصیل اسلامی مبنی بر قطعیت قیام منجی عدلگستر در آخرالزمان گردد. بر همین اساس، نقد آنها ضروری است.
حدیث
جعل
تحریف
عباسیان
مهدویت
2014
03
21
135
164
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_127242_1e734415eb2dfee8c6ca2a5b482983ea.pdf
مشرق موعود
۲۴۲۳-۷۶۶۳
۲۴۲۳-۷۶۶۳
1393
8
29
پیشبینی میزان انتظار فرج بر اساس امید، خوشبینی و منبع کنترل در دانشجویان
اعظم
مرادی
سیدمحمد
قلمکاریان
هدف این پژوهش، تعیین سهم هر یک از متغیرهای امید، خوشبینی و منبع کنترل در پیشبینی میزان انتظار فرج در دانشجویان دانشگاههای پیام نور استان چهارمحال و بختیاری است. نمونه پژوهش، عبارت است از 362 نفر از دانشجویان دانشگاههای پیام نور استان یادشده در نیمسال دوم سال تحصیلی 91 - 92 که با روش تلفیق خوشهای دومرحلهای و تصادفی ساده انتخاب شدند. برای اندازهگیری متغیرهای تحقیق، از مقالات برخی پژوهشگران استفاده شد و دادهها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیل رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافتهها نشان داد میانگین انتظار فرج دانشجویان این دانشگاهها 10/60 است. از نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نیز دریافتیم که امید به طور معناداری انتظار فرج دانشجویان را پیشبینی میکند (00/0p=) و افزودن متغیر منبع کنترل به متغیر امید قدرت پیشبینی انتظار فرج دانشجویان را افزایش میدهد ( 00/0p= )، اما اضافه شدن متغیر خوشبینی به معادله، باعث افزایش معنادار این قدرت پیشبینی دانشجویان نمیشود.از پژوهش حاضر نتیجه میگیریم از جمله راههای تقویت انتظار فرج در دانشجویان، افزایش امید و منبع کنترل درونی در آنان است.
انتظار فرج
امید
منبع کنترل
خوشبینی
دانشجویان
دانشگاه پیام نور
2014
03
21
165
181
https://mashreqmag.sinaweb.net/article_127243_ac9297184322c0973ad0cadd197cba70.pdf