عضو هیئت علمی گروه فقه و حقوق دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
چکیده
در دوران غیبت امام زمان همواره عده‌ای از شیادان و نااهلان با سوءاستفاده از ایمان و اعتقادات شیعیان، با هدف کسب موقعیت اجتماعی و یا ثروت اندوزی، به دروغ، ادعای مهدویت و منجی‌گری نموده و تعدادی چند از شیعیان پاکدل و بی‌خبر از حقیقت را فریفته و به دور خود جمع می‌نمودند. این پدیدۀ نابه‌هنجار امروزه نیز هر از چند گاهی در جوامع شیعی اتفاق می‌افتد و اذهان افرادی را به خود مشغول می‌نماید. سخن این است از نظر فقهی و حقوقی، مجازات این‌گونه افراد که با ادعای امامت، از احساسات پاک برخی شیعیان، سوءاستفاده نموده و آنان را از مسیر حق، به انحراف می‌کشانند، چیست؟ آیا می‌توان حکم به ارتداد این‌گونه افراد نمود؟ و در نتیجه آنها را محکوم به مجازات مرتد نمود؟ بر اساس این پژوهش که به صورت توصیفی تحلیلی انجام گرفته، تنها انکار ضروری دین موجب ارتداد شخص می‌شود اما انکار ضروری مذهب _ به رغم نظر برخی فقهاء _ موجب ارتداد شخص نمی‌شود، بلکه صرفاً موجب خروج شخص از مذهب می‌شود. با این وجود طبق برخی روایات، انکار امامت امام حق یا ادعای دروغ امامت، چنان‌چه از روی جحد باشد در صورت عدم توبه _ نه از باب ارتداد _ مستوجب مجازات قتل است. هم‌چنین اگر چنین فردی با اعمال و رفتار خود، باعث وقوع جرایم و ناهنجاری‌های دیگر در جامعه شود به جهت افساد فی الارض و یا عناوینی شبیه آن، قابل مجازات می‌باشد.
