سیری در مسائل مهدوی در تفاسیر مذاهب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی شهر ری

2 عضو هیئت علمی و استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی شهر ری.

چکیده

اعتقاد به منجی موعود، عقیده‌ای دیرین و کهن در میان جوامع بشری است و کمتر دین و مکتب و یا گروهی را می‌توان یافت که در مورد آن اظهار نظر نکرده باشد. در اسلام نیز این باور در قالب مهدویت اسلامی مورد توجه بوده و عالمان و اندیشمندان مسلمان با گرایشات مذهبی مختلف بدان پرداخته‌اند. تفسیر یکی از گرایشات مهم در این زمینه به‌شمار می‌رود؛ که مورد توجه مفسران مسلمان با دیدگاه‌های مختلف کلامی و مذهبی قرار گرفته است. تفسیر قرآن کریم در حقیقت بیانگر بینش‌ها و باورها و ارزش‌هایی است‌که مفسر از مبانی مختلف عقلی و نقلی دارد که در آراء و انظار وی متجلی می‌شود و بر بینش‌ها، ارزش‌ها، هنجارها و رفتارهای جامعه دارای تأثیر است. بر این اساس دیدگاه مفسران می‌تواند اساس و پایه مباحث مهم اعتقادی، اجتماعی، اخلاقی و... باشد. بررسی اقوال مفسران شیعه و اهل‌سنت و بیان مشترکات تفسیری آنان در ذیل آیات مرتبط با مهدویت، می‌تواند در تبیین اندیشه مهدویت در مذاهب اسلامی نقش داشته باشد و از این راه می‌توان به وجوه اشتراک مذاهب اسلامی توجه بیشتری داشت و بر اتحاد و انسجام و همبستگی اجتماعی در میان باورمندان به مهدویت اسلامی تأکید نمود. بنابراین در نوشته پیش‌رو به این سؤال پاسخ داده شده است: در تفاسیر مذاهب اسلامی به چه مسائلی پرداخته شده است ؟
بیان دیدگاه مفسران مسلمان درباره مسائل مهدویت، تحلیل و بررسی موضوعات و مسائل مطرح شده در آن تفاسیر و بیان موارد مغفول و انحرافی در تفسیر هردو مذهب شیعه و اهل‌سنت، از مهم‌ترین نوآوری‌های این تحقیق به‌شمار می‌رود.

کلیدواژه‌ها