استادیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق؟ع؟
چکیده
اعتقاد به مهدویت و ظهور منجی در قاره افریقا از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است. با توجه به این‌که اندیشه مهدویت نویدبخش نجات انسان‌های مظلوم از سیطره ظالمان است؛ عمده صاحبان نهضت‌ها و جنبش‌های اصلاحی نسبت مهدی گرفته اند. از همین رو، با آغاز جنبش عثمان دان فودیو (1168-1232 قمری) در غرب افریقا بسیاری از مردم وی را مهدی موعود4 خواندند. در این نوشتار، با روش توصیفی تحلیلی، مسائل مربوط به مهدویت در قیام عثمان دان فودیو مورد بررسی قرار گرفته است. براساس یافته‌های پژوهش، اعتقاد به مهدویت در تعالیم شیخ عثمان نقشی اساسی داشت و بخشی از عقاید زیربنایی خلافت بود؛ به گونه‌ای که در نگاه وی، مقدرات خلافت سوکوتو با رویدادهای آخرالزمان و ظهور حضرت مهدی4 آمیخته بودند. شیخ عثمان ضمن اعتقاد به وجود مهدی، همان ویژگی‌هایی را که شیعه برای حضرت و قیامش قائل است، می‌پذیرد.
