«انتظار مطلوب»، رهاورد تعامل عقل و احساس؛ نقدی بر رویکرد احساسی در مسئله مهدویت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه معارف اسلامی

2 دانشجوی دکتری دانشگاه معارف اسلامی

چکیده

مسئله مهدویت که در انتظار متجلی شده به‌عنوان یکی از آموزه‌های اصیل اسلامی در معرض آسیب‌هایی از جمله آسیب‌های معرفتی، فرهنگی و اجتماعی است. یکی از این آسیب‌ها غلبه یکی از دو عنصر عقل و احساس _ به‌ویژه احساسات _ در این زمینه است؛ رویکرد احساسی در مسئله مهدویت و انتظار، منجر به بی‌توجهی به عمق این آموزه اصیل و تحریف حقیقت انتظار خواهد شد. رویکرد احساسی محض، مسئله انتظار را خلاصه در یک نوع ظاهر گرایی و گرفتار آمدن در دام خرافات، رویاپردازی و مسئولیت‌گریزی می‌سازد و فرد و جامعه را از دریافت پایم اصیل مهدویت که توام با اخلاق، معرفت اصیل و یک نوع عمل‌گرایی دین‌مدارانه است دور می‌سازد. در این مقاله با بررسی نقش تعاملی عقل و احساس در فهم، توصیف، تحلیل، تبلیغ و در نهایت پای‌بندی عملی به این آموزه برخی از آسیب‌های موجود در این زمینه را مورد توجه قرار خواهیم داد. این آسیب‌ها در نوع دیدگاه‌ها در تفسیر منابع و آموزه‌های معرفتی از مسئله مهدویت، در مسئولیت‌شناسی افراد در جامعه منتظر و نوع عملکرد آ‌ن‌ها را نشان می‌دهد. غلبه احساسات و عدم توجه به رویکرد تعاملی عقل و احساس زمینه بسیاری از تحریفات، کج‌فهمی‌ها و اقدامات نامناسب در جامعه دینی است که در هفت محورد در این مقاله ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها