تعیین وقت برای ظهور (توقیت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم

چکیده

مهدویت، یکی از اعتقادات اصیل و آرمان بلند شیعه و امت اسلامی است. رویکرد این اندیشه، مدیریت آینده انسان و جهان و زمینه‌سازی و حرکت در جهت تحقق جامعه الهی و اسلامی به معنای واقعی آن به رهبری انسانی الهی و وارسته با محوریت عدالت است. مهدویت در طول تاریخ در عین این‌که مورد اهتمام و توجه مسلمین به ویژه شیعیان بوده است، محل چالش‌‌های متعدد و آراء گوناگون و تحلیل‌های متفاوت نیز می‌باشد. از این رو باید با شناخت دقیق و صحیح و نگاه عالمانه مباحث و مسائل مهدویت مورد بررسی قرار گیرد. یکی از آن مسائل توقیت به معنای تعیین وقت و مشخص کردن زمان خاصی برای ظهور حضرت مهدی؟عج؟ است که در روایات بسیار از آن نهی شده و تعیین‌کنندگان وقت ظهور دروغگو و کذاب معرفی شده‌اند. لذا با تبیین مشکل موجود در این بحث و چیستی توقیت و نیز بررسی زمینه‌ها، آثار و پیامدها، علاوه بر شناخت توقیت و ابعاد آن، می‌توان به راه علاج و درمان آن پرداخت. البته از آن جا که تحقق حکومت عدالت‌گستر توسط یکی از برگزیدگان خداوند وعده حتمی الهی است هادیان دین و معصومین؟عهم؟ برای آن زمان خاصی معین نکرده‌اند. همین باعث شده است که عده‌ای از روی جهل و نادانی و عده‌ای دیگر برای جلب منافع مادی و دنیوی و کمبودهای روحی و روانی، برای ظهور، وقت معین کنند و با این کار عده‌ای را مشغول و حتی منحرف نمایند. معتقدین به ویژه شیعیان امامیه که مسئله ظهور و مهدویت برای آنها اهمیت بیشتری دارد نسبت به زمان تحقق این وعده بسیار حساس بوده و همواره در صدد علم به آن زمان بوده‌اند. از این رو برخی با مطالعه احادیث ائمه اطهار؟عهم؟ درباره خصوصیات زمان ظهور ایشان و تطبیق برخی از نشانه‌ها و شرایط بر حوادث کنونی به تعیین وقت برای ظهور (توقیت) اقدام کرده‌اند. از سوی دیگر اهل‌بیت؟عهم؟ هرگونه تعیین وقت را ممنوع دانسته و اقدام‌کننده را دروغگو معرفی نموده‌اند. با عنایت به این‌که علم به زمان ظهور مانند علم به قیامت نزد خداست، توقیت و معیارهای آن، اقسام توقیت و محل نزاع، خاستگاه و مستندات توقیت‌کنندگان در این مقاله با روش توصیفی، تحلیلی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها