2
دانشجوی دکتری مدرسی قرآن و متون اسلامی دانشگاه معارف اسلامی قم
چکیده
یکی از محورهای مشترک آموزه‌های مهدوی مبتنی بر آیه 33 سوره توبه، مسئله اتمام نور الهی و غلبه دین اسلام بر سایر ادیان است که اندیشمندان و فرزانگان شیعه و سنی در تفسیر آن اشتراکاتی دارند. اکثر مفسران شیعه و اهل‌سنت معتقدند منظور از Gلِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِF، غلبه خارجی و فعلی است که تاکنون محقق نشده است. عمدۀ تفاسیر شیعه با استناد به روایات، به ظهور مهدی4 اشاره نموده و سیطره دین حق را به عصر ظهور اختصاص می‌دهند. سدّی که از تابعان است، در تفسیر آیه مذکور، رأیی شبیه تفاسیر شیعی دارد و بسیاری از تفاسیر اهل‌سنت که چنین دیدگاهی را موّجه دانسته‌اند، از طریق سدی این مطلب را گزارش کرده‌اند. اهل فن در شیعه یا سنی بودن سدی کبیر اختلاف‌نظر دارند. از این رو و با توجه به جایگاه علمی، تقدم تاریخی و ویژگی‌های دیگری که سدّی دارد، تبیین دیدگاه این مفسر تابعی اهمیت به سزایی در تقریب اندیشه مهدویت میان مذاهب اسلامی دارد. لذا نوشتار پیش رو تلاش دارد با روش توصیفی _ تحلیلی، ضمن تبیین کیستی سدّی، تفسیر تطبیقی آیه 33 سوره توبه را با محوریت آراء وی بررسد و از این رهگذر گامی در همگرایی و تقریب مبانی اعتقادی فریقین در عرصه مهدویت بردارد. با کاربست روش تفسیر قرآن با قرآن و دقت در معناشناسی اتمام و چرایی کاربست آن، خواهیم دانست همان‌گونه که نعمت در آیه اکمال به معنای ولایت الله و اتمام آن به ولایت رسول الله6 است، مراد از نور الهی ولایت الله و اتمام آن به برپایی حکومت الهی در سرتاسر گیتی است که با غلبه دین اسلام بر سایر ادیان در زمان ظهور حضرت مهدی4 به وقوع می‌پیوندد.
