درآمدی بر مبانی ایدئولوژیک قیام مهدی وهابی و مواجهه نظام سعودی با آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای مطالعات اسلامی، استادیار جامعة المصطفی العالمیه و پژوهشگر موسسه مطالعات راهبردی اسلام معاصر

2 دکترای مطالعات اسلامی و استاد دانشگاه مذاهب اسلامی

3 دکترای جامعه‌شناسی سیاسی با گرایش جنبش‌های اجتماعی از فرانسه

چکیده

اشغال مسجدالحرام در تاریخ 1/1/1400 هجری به دست جماعت سلفی محتسبه و بیعت با مهدی آخرالزمان، فصل جدیدی را در تاریخ سلفیت معاصر و مسائل جهان اسلام رقم زد. از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد این قیام که علیه حاکمان سعودی شکل می‌گرفت بیعت با شخصی بود که مهدی موعود مذکور در روایات اسلامی خوانده می‌شد. مقاله پیشروی تلاشی است توصیفی _ تحلیلی برای درک مبانی ایدئولوژیک و عقیدتی موجود در تفکر وهابی که در نهایت به قیام علیه حاکم مسلمان و بیعت با مهدی برای رهایی از فتنه‌ها انجامید. در این‌جا نیاز به تبیین دیدگاه آنان درباره آخرالزمان و فتنه‌های آن، جایگاه رویا و منحصر بودن راه نجات در قیام مهدی است. سپس به تأثیر این قیام بر حکومت سعودی پرداخته خواهد شد. تغییر رویه مصرف‌گرایی و غربزدگی و تظاهر بیشتر به دین و نیز افزایش تبلیغ علیه شیعه و ایران از مهمترین آثار این قیام در رویکرد داخلی و بین‌المللی حکومت آل‌سعود بود.

کلیدواژه‌ها