بررسی سندی فقه الحدیثی احادیث دلالتکننده بر انتساب مهدی موعود به عباس بن عبدالمطلب در منابع روایی اهلسنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشکده اصول الدین تهران

2 استاد دانشکده الهیات دانشگاه تهران

چکیده

مسئله مهدویت، همواره در طول تاریخ مورد توجه محدثین، مورخین، مؤلفین و نیز دستگاه‌های حکومتی بوده است. از جمله حکومت‌هایی که اهتمام زیادی به مسئله مهدویت داشته‌اند، حکومت بنی‌عباس بوده است؛ به نظر می‌رسد که علت اهتمام بنی‌عباس به موضوع مهدویت، وجود شخصی به نام «مهدی» در سلسله خلفای بنی‌عباس و همنامی وی، با رسول اکرم6 بوده است و با توجه به حضور چنین شخصی در بین خلفای بنی‌عباس، گرایشی سیاسی مبنی بر جعل احادیثی که مهدی موعود از نسل عباس، عموی پیامبر6 است، مطرح شده است و از همین رهگذر مجموعه احادیثی با طرف حدیثی «المهدی من ولد العباس» جعل و وضع شده و شواهد تاریخی متعددی نیز وجود دارد که جعل و وضع این احادیث توسط دستگاه حکومتی بنی‌عباس مورد حمایت قرار می‌گرفته است. آن‌چه در این مقاله مد نظر است، بررسی سندی و فقه الحدیثی احادیثی با مضمون «المهدی من ولد العباس» است که پس از بررسی مشخص می‌شود که این احادیث از حیث سندی، سند مورد قبولی بر طبق مبانی حدیثی و رجالی اهل‌سنت ندارد و نیز از نظر فقه الحدیثی هم با روایات صحیحی که در باب مهدویت نقل شده و دلالت بر این دارد که مهدی موعود از نسل رسول اکرم6 و از اولاد حضرت فاطمه3 است، مطابقت ندارد و نیز نقدهای فقه الحدیثی متعدد دیگری نیز بر این روایات وارد است که سبب می‌شود مجموعه روایات «المهدی من ولد العباس» از نظر سندی و فقه الحدیثی بر طبق مبانی و منابع روایی اهل‌سنت مورد اعتماد و مقبول نباشد.

کلیدواژه‌ها