سران بابیت و بهائیت برای اثبات حقانیت خود، دست به دامان سیر تکامل بشر شده و مدعی دین جدیدی هستند که نیازهای تازه بشرِ تکامل‌یافته را پاسخ می‌گوید. آنان با کاربست تأویل‌گرایی در پی اثبات مهدویت علی‌محمد شیرازی (باب) و نبوت حسین‌علی نوری(بهاء) هستند و ادعاهایی را بیان می‌کنند که به گمان خود تازگی دارد؛ این جریان سیاسی _ مذهبی با رویکرد به جهان‌بینی باطنی، در پی ارائه سخنانی تازه‌اند؛ لیکن این نوشتار، دیرینه جهان‌بینی باطنی این جریان را بررسی کرده و پیشینه ادعاهای آنان را در تأویل‌گرایی و استناد به متون و آموزه‌های دینی بیان می‌کند تا به خوبی روشن گردد که نگاه تأویل‌گرایانه و باطنی بهائیان به عالم شریعت و تکوین، ریشه در جریان‌های باطنی شیعه دارد و در حقیقت ادعای به ظاهر تازه سران بابیت و بهائیت بازگوی سخنان کهنه پیشینیان است.
