1
استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه سیستان و بلوچستان
2
استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه نیشابور
3
استادیار ادیان و عرفان دانشگاه سیستان و بلوچستان.
4
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث.
چکیده
فرقه باطنیگرای «ذکریّه»، که از رهگذر جایگزینی «ذکر» بهجای «نماز» به «ذکریّه»، نامبردار شدهاند، از حدود پنج قرن پیش، بنا بر این که «سیدمحمد جونپوری»، بنیانگذار آنفرقه باشد و یا چهارقرن قبل با این فرض که «سید محمدمهدی أتَکی»، مؤسّس آن بهحساب آید، در شبه قاره هند پدید آمده است. از جهت قرابت جغرافیایی آن منطقه به ایران بهگونه طبیعی در بلوچستان ایران نیز حضور دارند. باورها و اندیشههای چهارگانه بدیع: 1. آفرینش مهدی از نور 2. خلقت کائنات از نور مهدی 3. ظهور و فعالیت وی در شبه قاره هند 4.افضلیت مهدی بر تمام انبیاء:، از ویژگیهای اختصاصی ایشان است. بررسی و تحلیل کارنامه آشفته ایشان که گاه، مهدی را با لقب «سردار أنبیا»، گاه بهعنوان «موعود پیامبر6»، یاد و ظهور و فعالیتش را پایانیافته تلقّی میکنند، نشان میدهد، مهدیباوری «ذکریه» با آیاتی مانند: توبه: 33، نور: 55 و انبیاء: 105، که به تشکیل حکومت جهانی مهدی7 و فراگیری عدالت اشاره دارند و با روایات اتفاقی ناظر به تبار، خصوصیّات شخصی و شخصیتی و حوادث قبل و بعد از ظهور حضرت، هماهنگ نیست. پژوهش میدانی و تحلیل اسناد، حاوی این امرند که باورهای «ذکریه»، انحرافاتی است که توسط بنیانگذار، یا پیروانش در برابر شریعت اسلام اتفاق افتاده و اسباب گمراهی برخی افراد را بهدنبال داشته است.