اندیشه مهدویت در عصر غیبت، بسان چراغی فراراه شیعه قرار دارد. طرح این اندیشه از سوی پیامبر6 و امامان شیعه:، متناسب با شرایط اجتماعی و معضلات پیشاروی بوده است. یافتن اجزای این طرح در کلمات هریک از معصومان، می‌تواند روشنی‌بخش شرایط و مشکلات عصر صدور باشد و طرح کلی امامان شیعه را برای عصر غیبت مشخص کند.در این نوشتار برای دستیابی به طرح اندیشه مهدویت، به بررسی مستقیم کلماتی پرداخته شده که از معصومان برجای مانده است. تحلیل محتوایی این جملات با توجه به شرایط صدور و همچنین دسته‌بندی موضوعی آنها، می‌تواند طرح هر امام برای دوره خویش را مشخص کند و در مجموع تصویری از طرح ایشان برای برخورد با شرایط اجتماعی و معضلات هر دوره و همچنین طرح کلی آنان برای عصر غیبت را نمایان سازد. یافته‌های تحقیق در زندگی و کلمات امام مهدی4، گویای این واقعیت است که یکی از محورهای مهم در توقیعات آن حضرت، آموزش مفاهیم بلند مهدویت بوده است؛ خصوصاً مفاهیم و احکامی که با غیبت امام، نیاز به توضیح و تأکید بیشتری داشتهاند؛ اموری مانند وقت‌گذاری برای ظهور، ادعای مشاهده حضرت در غیبت کبری، تکلیف اموال امام در عصر غیبت، تفکیک مدعیان ارتباط و وکلای تازه در غیبت صغری، بیانات عام در باب امامت و مهدویت با توجه به شرایط و پرسشهای خاص دوره غیبت.
