ولیّ خدا جنبة آسمانی و نیروی تصرّف در تکوین دارد. شخصیت نبی و رسول، افزون بر مقام ولایت، مقام دریافت و ابلاغ وحی، تبیین و توضیح وحی، مرجعیت دینی، رهبری و ریاست حکومت دینی را نیز عهده‌دار است. شخصیت امام و حجت از تمام آن مقامات، جز دریافت وحی، بهره می‌برد و تا عالم و آدم برجاست، این شخصیت الهی حضور دارد، تا حکمت و لطف الهی نیاز انسان‌ها را دربر گیرد. این نوشتار در دو بخش و در هشت فصل به تقریر این مهم پرداخته است: بخش نخست، به معرّفی اجمالی امام و بیان جایگاه او به منزلة تنها مصداق ولیّ الله درعصر کنونی، واژه و اصطلاح‌شناسی ولایت، ماهیت ولایت، ولایت تکوینی و تشریعی، تاریخچه مباحث ولایت و مصادیق ولیّ می‌پردازد و سپس به نقد و بررسی دیدگاه‌های افراطی و تفریطی دربارۀ امام‌باوری اشاره می‌کند و خاطرنشان می‌نماید که اعتقاد به ولایت امامان: با عقیده به تفویض و غلو فاصله زیادی دارد. بخش دوم، نخست به تبیین مبنا و اساس تصرّفات تکوینی ولیّ خدا با استفاده از قواعد هستی‌شناسی فلسفی می‌پردازد و سپس به اثبات ولایت از منظر متون دینی (قرآن و روایات) اشاره می‌کند و در پایان، مهم‌ترین ویژگی‌های ولایت (خصایص ولایت) را برمی‌شمرد.
