موضوع جانشینی پیامبر6 نقطۀ تمایز شیعه از دیگر فرق اسلامی به شمار می‌آید. محور اصلی اعتقادات تشیع، اعتقاد به منصوص و الهی بودن جانشینی حضرت رسول6 است. انحصار خلافت و وصایت رسول خدا6 در دوازده تن، به مثابۀ اصلی مهم در شیعه به شمار می‌رود. هر چند برخی سعی کرده‌اند به گونه‌ای در این اصل مناقشه کنند، اما کثرت و قوت روایات به قدری است که تردیدی در انحصار این مقام در دوازده تن باقی نمی‌گذارد. تطبیق روایات اثنی‌عشر بر امامان شیعه، خود حجتی قطعی بر حقانیت شیعه محسوب می‌شود. به هر روی، تعابیر گوناگونِ به کار گرفته شده همچون اوصیاء، خلفاء، ائمه، أولیاء و... توسط خاندان عصمت: در معرفی جانشینان پس از پیامبر،راه را بر طرح اندیشه‌های انحرافی دیگر _ چه قول به توقف در امامان قبل و چه قول به زیادت «مهدیین پس از مهدی» در تعداد آنان _ می‌بندد.
