در پاره‌ای نوشته‌های تاریخی سدة دوم اسلامی و پس از آن، حدیثی از زبان نافع، راوی و بردة عبدالله بن عمر، از عمر بن خطّاب، دومین خلیفة تاریخ صدر اسلام گزارش شده است که شگفت می‌نماید؛ حدیثی که مهدی موعود را افزون بر دو ویژگی دیگرش، از تبار این خلیفه و از خاندان او خوانده و مایة بدفهمی‌ها و تلاش‌های نافرجامی برای یافتن مصداق مهدی در دو سدة نخست تاریخ مسلمانان شده است. این نوشتار، افزون بر بررسی سندی و متنی این حدیث، نشان خواهد داد این سخن، درست و از زبان عمر بن خطّاب است، اما نه آن‌که وی در مقام نقل قول مستقیم نباشد و دربارة آیندة یکی از فرزندان خود، چیزی گفته باشد، بلکه حدیث عمر ـ نه آن‌که موقوف باشد ـ مرفوع و گزارش سخنی از پیامبر بزرگ اسلام6 دربارة برخی ویژگی‌های مهدی موعود4 است.
