سابقۀ تحقیق دربارۀ بازشناسی ممدوحان حافظ در غزل‌های مدحی این شاعر و تلاش برای تطابق آن بر شخصیت‌های تاریخی، به روزگار شرح و تفسیر غزل‌های وی در قرن دهم بازمی‌گردد. این مقاله می‌کوشد سیمای محبوب حافظ را در غزلی از دیوان وی با مطلع زیر بازشناسی کند:
آن سیه‌چرده که شیرینی عالم با اوست
چشم می‌گون، لب خندان، دل خرم با اوست
مسئلۀ اصلی این پژوهش، این است که آیا می‌توان از طریق نشانه‌های برشمرده شدۀ محبوب حافظ در این غزل، آن را منطبق بر ویژگی‌های مهدی موعود4 دانست. نتایج این تحقیق که بر دست‌آوردهای اصول و روش‌های علم تفسیر و تأویل متن با رویکرد هرمنوتیک ادبی مفسر‌محور استوار است، نشان می‌دهد هرچند به دلیل ماهیت تأویلپذیری و ابهام و ایهام ذاتی بسیاری از غزل‌های حافظ، انطباق ممدوحان مورد اشارۀ وی بر شخصیت‌های تاریخی در بسیاری از موارد غیر‌ممکن است. از آن‌جا که نشانه‌ها و اشارات انکارناپذیر در این غزل از یک‌سو و همسویی و همسانی اندیشۀ مرکزی طرح شده در آن با اندیشۀ محوری حافظ در دیوان وی دربارۀ مهدویت از سوی دیگر مطابقت دارد، ترسیم سیمای واقعی محبوب حافظ و انطباق آن با یک شخصیت تاریخی، دور از دسترس نمی‌نماید.
