از جمله مؤلفه‌های تاریخ اجتماعی تشیع که در زمره باورها و اعتقادات و مراسم شیعیان جای دارد، انتظار ظهور امام زمان4 است که به صورت رسمی خاص در شیعه درآمده، در قالب مراسم‌هایی ویژه بروز و ظهور یافته و در اوضاع و احوال اجتماعی و سیاسی آنها تأثیری در خور توجه بر جای گذاشته است. فرهنگ انتظار در جامعه آذربایجان پیش از صفویه نیز نمود یافته و مبیّن این امر است که به سبب راه یافتن اعتقادات مبتنی بر ظهور مهدی از قرون نخستین اسلامی تا تأسیس دولت صفوی در اذهان جامعه آذربایجان، رسوم مبتنی بر این اعتقاد و همچنین حرکت‌های سیاسی _ اجتماعی متأثر از آن در این ناحیه، همواره از سوی عامه مردم با استقبال روبه‌رو می‌شده است. این پژوهش درصدد است نمودهای فرهنگ انتظار در جامعه آذربایجان در دوران پیش از صفویه را با استفاده از روش توصیفی _ تحلیلی و با کاربرد مطالعات کتابخانه‌ای بررسی کند.
