استادیار و عضو هیات علمی گروه دینشناسی دانشگاه ادیان و مذاهب قم
چکیده
یکی از راههای درک رابطه میان تغییرات اجتماعی و دین، بررسی نمونههای عینی است که این نوشته به ظهور و رشد جنبشها و فرقههای نوپدید دینی و معنوی در جوامع مختلف اعم از اسلامی و غیر اسلامی میپردازد و میکوشد دریابد آیا این پدیده در جوامع مختلف انسانی از الگوی مشترکی پیروی میکند یا خیر؟ مفروض این تحقیق نیز آن است که تغییر اجتماعی همان الگوی مشترک است. مقصود ما در این تحقیق، توضیح همبستگیها و روابط است، نه یافتن علت. بنابراین، روش شناسایی الگوها با این هدف مناسبت دارد. این مقاله نیز با تکیه بر نظریههای جامعهشناسان دین درباره فرقهگرایی جدید و گرایش به جنبشهای جدید دینی و معنوی، نگاهی کلی به استدلالهایی میاندازد که جامعهشناسان دین درباره رابطه میان تغییر اجتماعی و ظهور و رشد جنبشهای نوپدید دینی در جوامع غربی ارائه کردهاند. آنگاه الگویی برای تحلیل این پدیده در جامعه معرفی میشود. بنا بر اتفاق نظر جامعهشناسان دین، تنها از راه «بافت اجتماعی» مشهود و علنی و پدیداری اجتماعی ابعاد دین مانند اعتقاد یا عمل دینی، موقعیت یک دین در جامعه و تحولات احتمالی آینده آن را میتوان شناخت. در آثار جامعهشناسان دین، الگوی بررسی متغیر «تغییر اجتماعی» برجسته است، ولی نظریههای یادشده، نگرش آیندهشناختی ندارند و مبنای تحول، توسعه و تغییر در این نظریهها، گذار از یک جامعه ابتدایی به مدرن است. درک این نارسایی در این نظریهها، ما را به آیندهشناسی مبتنی بر آموزه موعود و جامعه آرمانی رهنمون میشود که الگویی جدید در تحلیل تغییر اجتماعی و رابطه آن با تحولات در حوزه دین و دینداری میآفریند.
طالبی دارابی, باقر. (1394). امام غائب و فرقههای کاذب دین و تغییر اجتماعی؛ الگویی جامعهشناختی در تبیین بحران فرقهگرایی در جهان معاصر. مشرق موعود, 9(35), 137-158.
MLA
باقر طالبی دارابی. "امام غائب و فرقههای کاذب دین و تغییر اجتماعی؛ الگویی جامعهشناختی در تبیین بحران فرقهگرایی در جهان معاصر". مشرق موعود, 9, 35, 1394, 137-158.
HARVARD
طالبی دارابی, باقر. (1394). 'امام غائب و فرقههای کاذب دین و تغییر اجتماعی؛ الگویی جامعهشناختی در تبیین بحران فرقهگرایی در جهان معاصر', مشرق موعود, 9(35), pp. 137-158.
VANCOUVER
طالبی دارابی, باقر. امام غائب و فرقههای کاذب دین و تغییر اجتماعی؛ الگویی جامعهشناختی در تبیین بحران فرقهگرایی در جهان معاصر. مشرق موعود, 1394; 9(35): 137-158.