همواره پیشینۀ مباحث مهدویت با پرسمانهای فربه و اندیشهخیزی چون چیستی و چرایی غیبت امام عصر4 پیوند مییابد. دغدغۀ این پرسمانها تنها به طالبان مطالعات منجیباوری محدود نیست، بلکه هر کس به تتبع در تاریخ علاقهمند است، به ناگزیر با آن سر و کار خواهد یافت. با وجود فراگیری اندیشۀ مهدویت در تمامی فرق و مذاهب اسلامی، این اندیشه در همۀ فرقههای اسلامی به یک قوت و شکل نیست، بلکه این آموزه در بین شیعیان امامی از جایگاه مهمتری در قیاس با دیگر فرق اسلامی برخوردار است. بحث اعتقاد به حضور معصوم و غیبتش از انظار و به تبع آن کالبدشناسی بحث انتظار فرج و غیبت امام دوازدهم تفسیر عملگرایانه از اصل امامت شیعه را به اندیشه و پویایی علمی و فکری فرامیخواند. این نوشتار آغازی است در بازنمایی پیامدهای باورداشت غیبت در عرصۀ علمی و فکری شیعیان در قرن سوم و چهارم. نویسنده در پاسخ به چرایی این مسئله، تصویری متفاوت از آموزۀمهدویت در نزدعالمان شیعه برمیگزیند. در ادامه نیز یافتههای تحقیق را یک به یک ذکر میکند.