این مقاله، تحول مفهوم دینی پایان تاریخ را در سینمای آمریکا در سالهای 1989 تا 2011 با استناد به متن 13 فیلم شامل سیصد، اسکندر، پرسپولیس، خانه شن و مه، کرش، پادشاه ایران، شبی با پادشاه، کشتیگیر، روز استقلال، هنکاک، 2012، کتاب الی و مهمانان هتل استرویا مطالعه میکند. از پایان دهه 1970 میلادی، فیلمهای ژانر جنگی _ روشنفکری برای اثبات عنصری عینی به نام برتری فرهنگی غرب ساخته میشدند. سپس به تدریج برای اثبات بیسرانجامی تاریخ از دهه 1990، برای اثبات پایان تاریخ به معنای دینی ساخته شدند. نکته بارز و متفاوت این برداشت دینی آن است که در فیلمهایی از این سبک، منجی جهان، شخصیتی انسانی، ولی نه مقدس و در عین حال، خیالی و افسانهای و گاه با کالبدی ماورای انسانی است. برای آنکه نشان دهیم این برداشت صرفاً احساسی نیست و واقعیت دارد، روایتشناسی سیزده فیلمی را که کم و بیش به این گروه مربوط میشوند و گاهی با بنمایههای مخالفت با ایران ساخته شدهاند، بررسی میکنیم. به لحاظ نظری با استفاده از رویکرد چند رشتهای ارتباطات و مطالعات فرهنگی میتوان گفت مفهوم پایان تاریخ در بستر کنشهای نمادین در دیالوگ فیلمها بازتاب یافته است تا پدیده ارتباطی منجی تقدس زدوده را بازنمایی کند. از نظر مطالعات فرهنگی نیز روابط قدرت در سطح جهان امپراتوری (به تعبیر میکل هارت و آنتونیونگری، امپراتوری،1384) در بازسازی این مفهوم تأثیر داشته است تا شکل گیری امپراطوری مورد حمایت ایدئولوژیک قرار گرفته تبدیل به اسطورهای بشود که حضورش طبیعی جلوه کند. به لحاظ روششناسی نیز برای شناخت بازنمایی مفهوم پایان تاریخ در متون این فیلمهای سینمایی از تحلیل گفتمان لاکلا و موفه، نشانهشناسی بارت و روایتشناسی تاریخی که قبلا روش آن را در مجله نقد _ 2004 _ ساختاربندی کردهام، استفاده شده است و تحلیل میدان سینمایی نیز با رویکرد ساختارگرایی تکوینی بوردیو انجام میشود. در کنار این روشها از اظهار نظر دیگران، درباره زندگی تولیدکنندگان فیلمها استفاده شده است. نتایج احتمالی بر این اصل استوار خواهد بود که جنس قدرت با روابط کهن اقتصاد سیاسی قابل تعریف و سنجشپذیر نیست و در عوض، جنس قدرت، نرمافزاری و غیر ملموس است (همو: فصل اول و دوم) و بیشتر در گفتمان فیلمها و کالاهای فرهنگی یافت میشود. این فیلمها نیز انسان را نه با ترس از نیروهای ماورایی یا نیروهای سخت، بلکه با امید به آیندهدار بودن تاریخ به تعادل اجتماعی و پیروی از هنجارهای جهان امپراتوری جدید هدایت میکنند