میزان توجه به موضوع مهدویت و انتظار در کتاب‌های منتخب دروس معارف اسلامی دانشگاه‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه تهران.

2 استادیار دانشگاه علامه طباطبایی.

3 کارشناس ارشد تحقیقات آموزشی

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر، یافتن پاسخ این پرسش است که در محتوای کتاب‌های منتخب دروس معارف اسلامی دانشگاه‌ها تا چه اندازه به موضوع مهدویت و انتظار توجه شده است. با بررسی مبانی نظری و پیشینه پژوهشی، روش توصیفی (غیر آزمایشی) با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا برگزیده شد. محتوای کتاب‌های منتخب دروس معارف اسلامی دانشگاه‌ها به عنوان نمونه پژوهش با استفاده از سازه تعیین شده در شش گویه تحلیل می‌شوند. عمده‌ترین نتایج پژوهش بیان‌گر آن است که در مجموع 99بار به گویه‌های مؤلفه مهدویت و انتظار توجه شده که میزان آن در کتاب‌های معارف اسلامی 2 و 1 به ترتیب 98 و 2بار است، اما در کتاب‌های انقلاب اسلامی، اخلاق اسلامی و تاریخ اسلام، هیچ فراوانی مشاهده نشد. با توجه به فرض یکسان بودن فراوانی گویه‌های درون یک مؤلفه از آزمون مجذور K استفاده شده است که نتایج محاسبه نشان می‌دهد بین فراوانی مشاهده شده و فراوانی مورد انتظار در توجه متوازن به مؤلفه‌ها تفاوت معناداری وجود دارد؛ بدین صورت که گویۀ ویژگی نایبان امام زمان4 و شرایط حکومت اسلامی در عصر غیبت ۴۱ درصد اهمیت و آثار ظهور حضرت مهدی4 ۲۲درصد، مباحث مربوط به آشنایی و ضرورت انتظار امام زمان4 ۱۳ درصد، ویژگی‌های حضرت مهدی4 ۱۱درصد، احادیث و روایت‌های نقل شده از امامان: و بزرگان دین ۸ درصد و زندگی‌نامه امام زمان4 ۴.۴ درصد فراوانی را به خود اختصاص داده‌اند. در بین کتاب‌های مورد بررسی، کتاب بینش اسلامی 2 با 98 مورد فراوانی، بیشترین میزان توجه، و سایر کتاب‌های منتخب بدون هیچ فراوانی، کمترین میزان توجه را به مفاهیم مرتبط  با مهدویت داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها