تحلیل جایگاه صفات و رفتارهای اخلاقی زمینه‌ساز ظهور در محتوای کتاب‌های درسی عمومی دانشگاهی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه قم

2 استادیار دانشگاه قم

3 کارشناس ‌ارشد مطالعات برنامه درسی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تحلیل جایگاه صفات و رفتارهای اخلاقی زمینه‌ساز ظهور در محتوای کتاب‌های درسی عمومی دانشگاهی ایران انجام پذیرفته است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا بوده و رویکرد آن نیز کاربردی محسوب می‌شود. جامعه آماری پژوهش، کتاب‌های درسی عمومی دانشگاهی را دربر می‌گیرد که در سال 1393 در قالب بیست واحد درسی برای دانشجویان ارائه شده است که با توجه به انطباق با منطق تحلیلی پژوهش از میان آن‌ها چهار عنوان کتاب درسی «آیین زندگی: اخلاق کاربردی»، «اخلاق اسلامی: مبانی و مفاهیم»، «اخلاق خانواده» و «اخلاق اسلامی» به صورت هدفمند در نمونه قرار گرفته‌اند. ابزار اندازه‌گیری، فهرست‌های وارسی تحلیل محتوای محقق ساخته بوده و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. عمده‌ترین نتایج پژوهش، بیان‌گر آن است که:
1. در مجموع 2720 مرتبه به ابعاد، سطوح و مؤلفه‌های مفهومی مرتبط با صفات و رفتارهای اخلاقی زمینه‌ساز ظهور توجه شده است که میزان آن در کتاب‌های «آیین زندگی: اخلاق کاربردی»، «اخلاق اسلامی: مبانی و مفاهیم»، «اخلاق خانواده» و «اخلاق اسلامی» به ترتیب 667 فراوانی یا 5/24 درصد، 661 فراوانی یا 3/24 درصد، 463 فروانی یا 17 درصد و 929 فراوانی یا 2/34 درصد است.
2. در بین ابعاد مورد بررسی، به بُعد رابطه با دیگران با 1134 فراوانی یا 7/41 درصد بیشترین توجه و به بُعد رابطه با جهان هستی با 310 فراوانی یا 4/11 درصد کمترین توجه شده است.

کلیدواژه‌ها