اخلاق زمینه‌ساز ظهور در قلمرو خانواده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم

چکیده

اخلاق زمینه‌ساز به عنوان بخشی از اخلاق اسلامی، فضایل و رفتارهای اخلاقی برگرفته از آموزۀ انتظار را _ که شرایط فردی و اجتماعی را برای ظهور امام زمان4 فراهم می‌آورد _ بررسی می‌کند. در اخلاق زمینه‌ساز، غایت فعل اخلاقی، رسیدن به سعادت حقیقی، یعنی محقق شدن ظهور است. اخلاق در قلمرو خانواده، در طول تاریخ، مورد توجه جدی پیشوایان معصوم و علمای اخلاق قرار گرفته و بخشی از حکمت عملی (تدبیر منزل) است که امروزه به عنوان حوزه‌ای از اخلاق کاربردی در نظر گرفته می‌شود و عرصه‌های مختلف اخلاق کاربردی چون اخلاق ازدواج، اخلاق همسری، اخلاق جنسی، اخلاق مدیریت، اخلاق مادری و اخلاق تربیت را دربر می‌گیرد.
در این نوشتار، پس از بررسی مبادی تصوری و شناخت مفاهیم خانواده، اخلاق و دین، با ارائه تعریفی جامع از اخلاق زمینه‌ساز، کوشیده‌ایم فضایل و رفتارهای اخلاقی برگرفته از آموزۀ انتظار را در حوزه‌های هفت‌گانۀ اخلاق در خانواده (خانواده هسته‌ای) مورد توجه قرار دهیم. در این راستا، اوصاف و افعال اخلاقی ورع، اجتهاد، عفت و سداد را _ که برگرفته از روایت شریف: «اعینونی بورعٍ و اجتهادٍ و عفةٍ و سدادٍ» است _ منشور اخلاقی اخلاق زمینه‌ساز دانسته و مهم‌ترین جلوه‌ها و آثار آن‌ها را در روابط بین همسران و والدین با فرزندان واکاوی کرده‌ایم؛ شاید بدین وسیله طرحی نو در انداخته و گامی _ هرچند اندک _ برای ترویج اخلاق مهدوی برداشته باشیم

کلیدواژه‌ها