امکان‌پذیری و چگونگی تحقق آینده‌پژوهی اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی

2 دانشجوی دکتری آینده‌پژوهی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی و پژوهشگر مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری‌های دفاعی

چکیده

«آینده‌پژوهی» دانشی غربی و سکولار است که افزون بر آن‌‌که در مسیر رسالت کلان خود در غرب به خوبی عمل نکرده است، در جوامع غیرغربی نیز از اثربخشی لازم برخوردار نیست. آینده‌پژوهی اسلامی نسخۀ نو و بدیل آینده‌پژوهی است که افزون بر سازگاری با جهان‌بینی اسلامی از آموزه‌های اسلام به شیوه‌ای حداکثری بهره می‌گیرد. این نسخه از آینده‌‌پژوهی تا کنون شکل نگرفته و برای عینیت بخشیدن به آن، مسیری طولانی در پیش است. گام نخست توجیه امکان‌پذیری آینده‌پژوهی اسلامی است؛ زیرا بیشتر آینده‌پژوهان، این دانش را سکولار می‌دانند. پس از آن باید مسیر تحقق آینده‌پژوهی اسلامی را ترسیم کرد. بی‌گمان بدیل اسلامی دانش معطوف به عمل آینده‌پژوهی تنها با تأملات فلسفی به منصۀ ظهور نمی‌رسد و نیازمند نظامی است که ابعاد نظری و عملی آن را با هم دربر گیرد. بنابراین در این نوشتار، افزون بر امکان‌پذیری آینده‌پژوهی، نظام «نگرش _ آینده‌پژوهی» اسلامی به منظور بستری برای شکل‌بخشیدن به آینده‌پژوهی اسلامی در رهیافتی راهبردی معرفی می‌شود.

کلیدواژه‌ها