استادیار و عضو هیئت علمی گروه جامعهشناسی دانشگاه تهران
چکیده
تغییرات معاصر، زمینهها و امکانات متعددی را فراهم کرده که در شکلگیری وضعیتهای اجتماعی آتی، تأثیری انکارناپذیر دارند. در نوشتار حاضر با توجه به اینگونه تغییرات، به دنبال بررسی جامعهشناسانۀ امکانات معاصر در ارتباط با جامعه موعود و زمینههای آن هستیم. در مقایسۀ اجتماعات بسیط اولیه با جوامع امروزی، میتوان شکلگیری تغییرات اساسی را دید که به تدریج، حیات انسانی را دستخوش دگرگونی کرده است. مبنای حیات اجتماعی امروزی، جوامعی هستند که به صورت شبکهای و در هم تنیده، با دیگر اعضا و خردهنظامهای خود در ارتباطند؛ به گونهای که تغییرات در یک حوزه، به دگرگونی در دیگر حوزهها میانجامد. این در حالی است که اجتماعات پیشین، چنین پیوستگی ارگانیکی نداشتند. از اینرو با موضوعی تازه سر و کار داریم که در سطحی فراملی و جهانی، دچار همسانی و همگونی شده است. الگوی چنین موضوع تازهای عمدتاً با به کار گرفتن رویکردهای جامعهشناختی قابل تفهیم و تبیین است. به منظور پاسخگویی به پرسش اصلی تحقیق، تلاش شده است با بهکارگیری رویکردی جامعهشناختی، فرایندهای اجتماعی معاصر و امکانات، زمینهها و شرایط تاریخی مربوط به جامعه موعود با تأکید بر فرآیندهای تمایز در ساخت اجتماعی و عقلانی شدن در دوره معاصر، تبیین شود.