اعتقاد به مهدویت ریشه در قرآن و سنت دارد و با توجه به رویکرد ظلمستیزانۀ آن، از همان قرون نخستین اسلامی کانون توجه برخی گروههای مخالف حاکمیت شد. در قرن اول هجری، جنبش کیسانیه با شعارهای شیعی و با تمرکز بر موضوع مهدویت، حرکت نظامی _ سیاسی علیه خلافت بنیامیه را برگزید. این اقدام الگویی برای سایر گروههای مشابه فراهم کرد که عمدتاً به عنوان گروههای غالی شیعه از آنان یاد میشود. این پژوهش به بررسی راهبرد جنبش کیسانیه در طرح عملی مهدویت در جامعۀ عصر خود میپردازد و به این سؤال پاسخ میدهد که آیا انتخاب گفتمان مهدویت توسط این جنبش بر مبنای تفکرات مستحکم تشیع در این موضوع بود یا انگیزههای دیگری وجود داشت؟ ضرورت این پژوهش دستیابی به شناخت لازم دربارۀ انگیزهها و اهداف جنبش کیسانیه در تمرکز بر آرمان مهدوی است. همچنین الگوی مناسبی در آگاهیبخشی نسبت به برداشتهای نادرست از موضوع مهدویت در دوران معاصر خواهد بود. مهمترین یافتههای این پژوهش عبارتند از: 1. تفکر مهدوی در جنبش کیسانیه به ابزاری برای مبارزه با خلافت تبدیل شد. 2. کیسانیه با بیتوجهی به رهنمودهای دین اسلام و امامان معصوم:، به تعیین فرد و زمان دلخواه در باور مهدویت پرداختند. 3. نگرش این جنبش به مهدویت بر محوری ناقص و درکی افراطی شکل گرفت. 4. مهمترین دلیل انحراف، بیتوجهی به امام معصوم و تکیه بر عقل و فهم برخی اشخاص بود.