فرقه مهدویه و سلسله نظام‌شاهیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

شبه‌قاره هند از دیرباز ارتباطات تنگاتنگی با فلات ایران داشته است و مهاجران بسیاری از این منطقه به شبه‌قاره رفته و آموزه‌ها و معارف اسلامی را هم‌راه خود به این سرزمین برده‌اند. به همین دلیل آن‌گاه که تشیع در فلات ایران گسترش یافت و آیین رسمی حکومت صفوی شد، در شبه‌قاره هند نیز گرایش به آن رواج یافت و مذهب رسمی سه سلسله پادشاهی در منطقه دکن گردید. هم‌زمان با این گرایش، شخصی به نام محمد جونپوری با ادعای مهدویت به ترویج و تبلیغ مرام خود پرداخت و فرقه مهدویه را بنیان نهاد.
فرقه مهدویه علاوه بر عنصر ادعای مهدویت متأثر از فرهنگ تصوف بوده و در آموزه‌های خود شیوه‌ای صوفیانه برگزیده بود. بعد از سیدمحمد در دوره حکومت اسماعیل نظام‌شاهی برخی از پیروان فرقه مهدویه به سرکردگی جمال‌خان توانستند حکومت را در دست گیرند و آیین مهدویه خود را جای مذهب شیعه بنشانند. با وجود این، بعد از دو سال شکست خوردند و از بین رفتند و مذهب شیعه اثناعشری دوباره مذهب رسمی حکومت نظام‌شاهیان شد.
این مقاله، چگونگی پیدایش فرقه مهدویه و زمینه‌های آن را بررسی می‌کند و نحوه بهره‌گیری این فرقه از گرایش مردم دکن به مذهب تشیع را برای رسیدن به اهداف خود باز می‌گوید.

کلیدواژه‌ها