استادیار گروه قرآن و اهلبیت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی قم، ایران
چکیده
یکی از مهمترین میراثهای روایی بر جای مانده از رسول گرامی اسلام6 حدیث منزلت است(انت منی بمنزلة هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی...). این حدیث متواتر را عالمان شیعه و اهلسنت به صورت گسترده در منابع روایی خود ثبت کردهاند؛ چنانکه عالمان شیعه آن را از طریق 9 نفر از امامان اهلبیت: و 25 نفر از صحابه پیامبر6 نقل کردهاند. عالمان اهلسنت نیز حدیث مورد نظر را در منابع روایی خود از طریق 26 نفر از صحابه از رسول خدا6 نقل کردهاند. در این حدیث که رسول خدا6 آن را در 30 زمان و مکان متفاوت بیان داشتهاند نسبت علی7 به خودشان را به نسبت هارون به موسی7 تشبیه نموده و در آن از خلافت بلافصل علی بن ابیطالب7 به جای پیامبر پس از درگذشت رسول خدا6 بر همه کسانی که به آئین پیامبر ایمان آوردهاند، سخن گفتهاند. این نوشتار درصدد است تا گزارش ابن عباس از حدیث منزلت را مورد بررسی قرار دهد. گزارش ابن عباس در عین اشتراک با سایر گزارشهای این حدیث در صدر(انت منی بمنزلة هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی) عبارتی ویژه در ذیل دارد(و أنت خلیفتی فی کل مؤمن من بعدی) که ضمن متمایز ساختن این روایت از دیگر روایتها، شبهات بیمورد در دلالت این حدیث را رد کرده و به صراحت بر خلافت بلافصل امیرالمؤمنین علی7 دلالت دارد.