1
دانشآموخته سطح چهار مرکز تخصصی مهدویت قم، ایران
2
استادیار گروه فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران
چکیده
بررسیجریانهای انحرافی مهدویت از جمله پرسمانهای اندیشهخیز در عرصۀ مطالعاتی مهدویت است. با وجود رویکرد فراگیر به مسئلۀ انحرافات مهدویت کاوشها پیرامون زمینههایگرایش به این جریانات اندک است. بررسیهای این مقاله مقدمهای است برای پاسخ به این پرسش که زمینههای معرفتی پذیرش ادعای مدعیان دروغین مهدویت در ایران معاصر چیست؟ شناخت این زمینهها و تلاش برای رفع خلأهای موجود بسترساز از جمله ضرورتهای پرداختن به این مقوله است. همچنین میتوان از پیامدهای منفی بیشماراعتقادی مانند فرقهگرایی، هدردادن ظرفیتهای جامعۀ شیعی و تخریب اندیشۀ نجاتگرایانۀ مهدویت جلوگیری نمود. نوشتار پیش رو با روش توصیفی و تحلیلی با استنادبه منابع مکتوب منتشر شده و غیرمکتوب نظیر فایلهای صوتی، تصویری و پروندههای قضایی در صدد بازنمود زمینههای معرفتی است. نتایج حاصل از تحلیل و ترکیب دادهها نشان میدهد «استناد به منابع ضعیف»، «سطحینگری»، «اخباریگری افراطی»، «تطبیقگرایی» و «خرافهگرایی» در ایجاد بسترهای جذب به مدعیان تأثیرگذار است.