1
دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مدرسی معارف اسلامی، دانش‌پژوه سطح چهار حوزه علمیه قم، ایران
2
استادیار دانشگاه معارف اسلامی قم، ایران
چکیده
در نگاه عالمان اخباری، روایات اهل‌بیت؟عهم؟ تنها منبع معتبر در معرفت دینی به شمار می‌رود. نگرش اخباری هرچند امروزه به عنوان مکتبی زنده در منظومه معرفت دینی حضور ندارد، ولی رسوبات فکری آن هنوز در استنباطات فقهی، رهیافتهای تفسیری، مباحث اخلاقی و مسائل کلامی، به‌ویژه مهدویت به چشم می‌خورد. به جهت بهره‌مندی از تمام ظرفیت و اهداف بلند این آموزه و دور ماندن از آسیب‌های این نگرش و جلوگیری از تبدیل شدن مهدویت به یک گفتمان ایستا و خنثی، شناخت تأثیرات نظری این رویکرد بر اندیشه شیعی معاصر در این حوزه ضرورت دارد. رویکرد اخباری سبب شده این عالمان دینی نگاهی قشری، جزیره‌ای و به دور از عقلانیت به معارف مهدوی داشته، به نقش اراده انسانی در رخدادهای اجتماعی اعتنا نکنند، به مشروعیت تشکیل حکومت در دوران غیبت به دیده تردید بنگرند، تلقی جامع به آموزه انتظار نداشته و صرفاً تفسیری فردگرایانه، نجات‌بخش، احساسی و به دور از نگاه تمدنی به این گفتمان ارائه دهند و با معرفت‌بخش دانستن خواب، به تطبیق‌گرایی روی آورند. این پژوهش از نظر روش اجرای تحقیق، توصیفی _ تبیینی و با رویکرد انتقادی خواهد بود.
